Chủ nghĩa bảo hộ thương mại quay trở lại, thị trường tiền điện tử đối mặt với thách thức mới

Năm 1930, Đạo luật Thuế quan Smoot-Hawley gây ra tổn thương cho nền kinh tế toàn cầu vẫn còn tươi mới trong ký ức. Cuộc chiến thuế quan được biện minh bằng lý do bảo vệ ngành công nghiệp trong nước cuối cùng đã dẫn đến sự sụt giảm mạnh mẽ trong thương mại toàn cầu, làm trầm trọng thêm mức độ và phạm vi của Đại suy thoái. Gần một thế kỷ sau, bóng ma của chủ nghĩa bảo hộ thương mại lại bao trùm toàn cầu.

Vào tháng 4 năm 2025, Mỹ tuyên bố sẽ tăng thuế đối với hàng hóa Trung Quốc lên 125%, thị trường toàn cầu ngay lập tức cảm thấy cái lạnh quen thuộc. Bộ Thương mại Trung Quốc nhanh chóng phản ứng, cho biết nếu phía Mỹ tiếp tục chơi "trò chơi số thuế", phía Trung Quốc sẽ "không quan tâm" và giữ quyền thực hiện các biện pháp phản công tiếp theo. Trong khi đó, chính phủ Mỹ đề xuất "tạm ngừng thuế trong 90 ngày" đối với 75 quốc gia, giảm thuế chung xuống 10%, nhưng loại trừ Trung Quốc, Mexico và Canada. Chiến lược thương mại có mục tiêu này không chỉ làm tăng rủi ro tách rời kinh tế Trung-Mỹ mà còn khiến thị trường tiền điện tử - chiến trường mới của dòng vốn toàn cầu - phải đối mặt với những thách thức mới.

Cảnh báo lịch sử

Thảm họa do Đạo luật Thuế quan Smoot-Hawley được ban hành vào những năm 1930 là các quốc gia rơi vào vòng luẩn quẩn của thuế quan trả đũa, cuối cùng dẫn đến sự sụp đổ của hệ thống thương mại quốc tế. Đạo luật này, được coi là một trong những chính sách thương mại tàn phá nhất thế kỷ 20, đã cảnh báo các nhà hoạch định chính sách hiện đại: chủ nghĩa bảo hộ thương mại chưa bao giờ là một giải pháp tốt cho những khó khăn kinh tế.

Năm 1930, Quốc hội Mỹ thông qua đạo luật này, nâng mức thuế nhập khẩu trung bình lên 59%, mức cao nhất trong lịch sử, với mục đích bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước bị ảnh hưởng bởi đại suy thoái, nhưng lại gây ra một phản ứng dây chuyền thảm khốc. Các đối tác thương mại chính trên toàn cầu nhanh chóng có các biện pháp trả đũa, dẫn đến việc quy mô thương mại quốc tế giảm gần hai phần ba trong giai đoạn từ 1929 đến 1934, kim ngạch xuất khẩu của Mỹ sụt giảm 70%, tỷ lệ thất nghiệp toàn cầu tiếp tục xấu đi. Chính sách này không những không cứu vãn được nền kinh tế Mỹ, mà còn làm trầm trọng thêm độ sâu và thời gian của đại suy thoái, phơi bày điểm yếu chết người của chủ nghĩa bảo hộ thương mại: trong nền kinh tế toàn cầu hóa, việc xây dựng những rào cản thương mại đơn phương chắc chắn sẽ gây ra "hiệu ứng biến boomerang". Thậm chí nghiêm trọng hơn, đạo luật này đã phá hủy nền tảng của hợp tác thương mại đa phương quốc tế, thổi bùng tinh thần dân tộc kinh tế, gieo mầm cho sự sụp đổ của trật tự kinh tế quốc tế trước Thế chiến II.

Chiến lược thuế hiện tại

Cuộc chiến thuế quan vào năm 2025 khác với tình huống vào năm 1930. Hoa Kỳ đang cố gắng định hình lại chuỗi cung ứng toàn cầu thông qua "cuộc chiến thuế quan chọn lọc" - một mặt gây áp lực lớn lên Trung Quốc, mặt khác tạm thời làm dịu mối quan hệ với hầu hết các quốc gia. Chiến lược "phân hóa và tan rã" này bề ngoài có vẻ khôn ngoan, nhưng thực tế tiềm ẩn nhiều rủi ro. Là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, Trung Quốc không còn là quốc gia yếu kém trong thương mại chỉ biết ứng phó thụ động như vào những năm 1930. Đối mặt với thông báo tăng thuế từ phía Hoa Kỳ, Trung Quốc không ngay lập tức thực hiện trả đũa tương xứng, mà giữ thái độ "không quan tâm" và xử lý lạnh nhạt, đồng thời đẩy nhanh tiến trình "giảm đô la hóa". Độ kiên định chiến lược này đã khiến thị trường nhận ra rằng, cuộc chiến thương mại mới có thể không phát triển thành một cuộc chiến hỗn loạn toàn diện như những năm 1930, mà là một cuộc chiến tiêu hao kéo dài hơn.

Thị trường tiền điện tử phản ứng

Chính sách thuế của chính phủ Mỹ đã gây ra sự chấn động mạnh mẽ trên thị trường tài chính toàn cầu, thị trường tiền điện tử cũng chịu ảnh hưởng toàn diện. Bitcoin giảm từ 83,500 USD xuống 74,500 USD, Ethereum giảm mạnh hơn, từ 1,800 USD xuống 1,380 USD, tổng giá trị thị trường của các đồng tiền điện tử khác đã giảm hơn 40%. Tính thanh khoản trên thị trường đã thu hẹp rõ rệt, dòng vốn hàng tháng vào Bitcoin giảm mạnh từ đỉnh điểm 100 tỷ USD xuống còn 6 tỷ USD, Ethereum chuyển sang dòng ra ròng 6 tỷ USD. Mặc dù đã xuất hiện đợt "bán tháo kiểu đầu hàng" quy mô lớn, nhưng với việc giá giảm, quy mô thua lỗ dần thu hẹp, cho thấy áp lực bán trong ngắn hạn có thể đang dần cạn kiệt.

Xét về mặt kỹ thuật, 93,000 đô la đã trở thành mức kháng cự chính để Bitcoin lấy lại động lực tăng giá, khoảng 65,000-71,000 đô la là khu vực hỗ trợ cốt lõi mà bên mua phải giữ vững. Thị trường hiện đã bước vào giai đoạn then chốt, nếu phá vỡ mức hỗ trợ sẽ khiến hầu hết các nhà đầu tư rơi vào thua lỗ, có thể gây ra sự điều chỉnh thị trường mạnh mẽ hơn. Nhìn chung, thị trường tiền điện tử rất nhạy cảm với sự thay đổi về thanh khoản toàn cầu, sự không chắc chắn do chính sách thuế lần này đã gây ra cú sốc rộng rãi, thị trường có thể ổn định hay không sẽ phụ thuộc vào xu hướng chính sách tiếp theo và tình hình dòng vốn trở lại.

Kết luận

Thị trường tiền điện tử trong cuộc chơi này vừa là người chịu đựng thụ động, vừa là biến số chủ động. Khi tình hình quốc tế căng thẳng, hệ thống tiền tệ toàn cầu đang trong tình trạng hỗn loạn, các nhà đầu tư có thể tìm kiếm một phương tiện lưu trữ giá trị số hiếm có, toàn cầu, không bị kiểm soát bởi bất kỳ chính phủ hay thực thể nào. Có lẽ, khi uy tín của trật tự cũ bị xói mòn bởi các cuộc chiến thương mại, hạt giống của hệ thống mới sẽ âm thầm nảy mầm.