Sự tiến hóa của triết lý Web3: Từ máy tính cá nhân đến siêu máy tính toàn cầu

Ý tưởng cốt lõi của Web3 có thể được truy nguyên từ sự nổi lên của máy tính cá nhân vào những năm 1960. Bản chất của nó là trao lại quyền kiểm soát công nghệ cho cá nhân, cho phép người dùng tự quản lý tài khoản và tài sản của mình, tương tác với người khác mà không cần sự tin tưởng, và tự do tham gia vào quản trị mạng. Ý tưởng này tương ứng với phong trào văn hóa phản chính thống từ giữa những năm 60 đến giữa những năm 70, và sau đó đã được hòa nhập vào phong trào mã nguồn mở và tinh thần internet.

Trước khi thuật ngữ "Web3" được chính thức đưa ra, đã có nhiều tiên phong trong giới công nghệ khám phá những ý tưởng tương tự. Một trong những nhân vật tiêu biểu nhất chính là Steve Jobs, đồng sáng lập của Apple. Thời niên thiếu của Jobs rơi vào những năm 60, bị ảnh hưởng sâu sắc bởi tạp chí "Toàn cầu Địa chỉ". Tạp chí này tập trung giới thiệu cho độc giả các công cụ giúp cá nhân tự tư duy, nắm bắt vận mệnh, và triết lý của nó hoàn toàn phù hợp với triết lý Web3 hiện đại.

Vào thập niên 70, máy tính cá nhân bắt đầu trở nên phổ biến. "Câu lạc bộ máy tính tự làm" do Jobs tham gia sáng lập trở thành nguồn gốc của làn sóng máy tính cá nhân ở Silicon Valley. Sau đó, ông cùng với Wozniak thành lập công ty Apple, tung ra các sản phẩm như Apple I và Macintosh, định vị máy tính như một công cụ giúp cá nhân, cạnh tranh với các gã khổng lồ đang cố gắng độc quyền thị trường vào thời điểm đó.

Những năm 80, công nghệ mã nguồn mở bắt đầu nảy nở, "Phong trào phần mềm tự do" ra đời. Richard Stallman và những người khác cho rằng phần mềm nên trao cho người dùng những quyền tự do và quyền kiểm soát cơ bản. Đồng thời, "đạo đức hacker" cũng được hệ thống hóa thành một hệ tư tưởng độc đáo, nhấn mạnh tự do thông tin, phi tập trung và những quan điểm tương tự.

Những năm 90, với sự phổ biến của Internet, sự quản lý của chính phủ đối với mạng đã gây ra tranh cãi. Quỹ Điện tử tiên phong ra đời, cam kết bảo vệ tự do ngôn luận và quyền lợi của người dùng trong kỷ nguyên số. Trong khi đó, phong trào Cypherpunk nổi lên, nhấn mạnh tầm quan trọng của quyền riêng tư số, thúc đẩy sự phát triển của mật mã học.

Năm 2008, Satoshi Nakamoto phát hành "Sách trắng Bitcoin", khởi đầu hệ thống tiền tệ phi tập trung. Năm 2013, Vitalik Buterin đề xuất mở rộng công nghệ blockchain thành một nền tảng tính toán tổng quát, sau này phát triển thành dự án Ethereum. Trong quá trình này, Gavin Wood lần đầu tiên hệ thống hóa khái niệm "Web3", hình dung một cơ sở hạ tầng xã hội hoàn toàn mới, phi tín nhiệm, không trung gian và tập trung vào cá nhân.

Từ máy tính cá nhân đến Web3, quá trình tiến hóa này luôn xoay quanh giá trị cốt lõi "tự do". Nếu cuộc cách mạng máy tính cá nhân do Jobs dẫn dắt là nhằm tạo ra các thiết bị phần cứng "ai cũng có thể sử dụng", thì triết lý Web3 mà Wood và những người khác theo đuổi đang xây dựng một "siêu máy tính" mà mọi người đều có thể lập trình. Tầm nhìn này nhằm tạo ra một thế giới kỹ thuật số thực sự lấy con người làm trung tâm, trao quyền cho cá nhân với sự tự do và sáng tạo tối đa.