Những thách thức quản lý do Stablecoin gây ra: Suy nghĩ sâu sắc về vụ đổi tiền tệ trái phép 6,5 tỷ
Gần đây, Tòa án khu vực Phố Đông, Thượng Hải đã công bố một vụ án liên quan đến 6,5 tỷ nhân dân tệ về việc chuyển đổi tiền tệ trái phép xuyên biên giới. Nhân vật chính trong vụ án này là các stablecoin đại diện cho USDT, chứ không phải là các tiệm đổi tiền ngầm truyền thống hay tiền mặt. Thực tế, đây không phải là lần đầu tiên xuất hiện các vụ án tương tự. Kể từ năm 2017, việc quản lý đối với tiền ảo và stablecoin luôn duy trì tình trạng kiểm soát cao, nhưng tại sao các vụ án như vậy vẫn tiếp tục xảy ra và thậm chí quy mô ngày càng mở rộng?
Sự trỗi dậy của Stablecoin
Gần đây, các chủ đề liên quan đến Stablecoin thường xuyên xuất hiện trên các trang tìm kiếm nóng. Đối với những người chưa tiếp xúc với Web3 và tiền ảo, "Stablecoin" có lẽ vẫn là một khái niệm lạ lẫm. Nhưng với tư cách là một luật sư đã làm việc trong lĩnh vực dịch vụ pháp lý blockchain nhiều năm, hàng ngày tôi đều xử lý các công việc và vụ án liên quan, khái niệm này dường như đã "phá vỡ vòng tròn".
Trong vài ngày qua, nhiều sự kiện tin tức đã thu hút sự chú ý:
Vào ngày 10 tháng 7, Ủy ban Quản lý Tài sản Nhà nước thành phố Thượng Hải tổ chức một cuộc họp học tập, thảo luận về xu hướng phát triển của tiền điện tử và Stablecoin cũng như các chiến lược ứng phó.
Vào ngày 16 tháng 7, Tòa án quận Phố Đông, Thượng Hải đã công bố một vụ án lớn liên quan đến việc sử dụng Stablecoin để thực hiện Chuyển đổi tiền tệ xuyên biên giới. Vụ án cho thấy, các nghi phạm đã thông qua việc điều khiển tài khoản của các công ty ma, cung cấp Stablecoin cho khách hàng để thực hiện chuyển tiền xuyên biên giới, trong ba năm qua, số tiền chuyển đổi trái phép lên tới 6,5 tỷ nhân dân tệ.
Vào ngày 18 tháng 7, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chính thức ký ban hành "Đạo luật Hướng dẫn và Thiết lập Đổi mới Quốc gia về Stablecoin của Mỹ", thiết lập khung pháp lý cho việc quản lý stablecoin kỹ thuật số.
Trong khi đó, Hồng Kông sẽ thi hành "Quy định về quản lý Stablecoin" vào ngày 1 tháng 8, trở thành khu vực pháp lý đầu tiên trên thế giới thiết lập hệ thống quản lý toàn diện cho stablecoin pháp định.
Các sự kiện này phản ánh rằng, một mặt, các trung tâm tài chính chính như Trung Quốc, Mỹ và Hồng Kông đang thúc đẩy việc hợp pháp hóa và tài chính hóa stablecoin; mặt khác, một số cơ quan thực thi pháp luật trong nước vẫn coi stablecoin là "hoạt động tài chính bất hợp pháp". Sự không khớp giữa nhịp độ quản lý và quan niệm制度 dường như nhắc nhở chúng ta đã đến lúc xem xét lại vai trò thực tế và vị trí制度 của stablecoin.
Nguyên nhân các tiệm đổi tiền ngầm ưa chuộng Stablecoin
Nguyên nhân mà các ngân hàng ngầm chọn tiền điện tử (, đặc biệt là USDT và các Stablecoin ) làm công cụ chuyển đổi tiền tệ xuyên biên giới, chủ yếu là vì nó vượt qua nhiều hạn chế của việc chuyển đổi tiền tệ truyền thống:
Vượt qua hạn mức. Hạn mức chuyển đổi tiền tệ cá nhân hàng năm là 50.000 USD, trong khi việc sử dụng Stablecoin có thể dễ dàng thực hiện việc chuyển tiền xuyên biên giới lên đến hàng triệu USD một lần.
Giảm áp lực cho quỹ. Mô hình truyền thống cần chuẩn bị các vị trí ngoại hối trong và ngoài nước, rủi ro và chi phí cao. Trong khi đó, stablecoin chỉ cần tập trung nhân dân tệ trong nước, có thể hoàn thành việc trao đổi tại các sàn giao dịch nước ngoài, giảm đáng kể rào cản gia nhập.
Tăng cường hiệu suất nhận tiền. Chuyển khoản ngân hàng truyền thống thường mất 1-3 ngày làm việc và cần phải nộp tài liệu tuân thủ. Trong khi đó, chuyển khoản trên chuỗi mất trung bình từ 10 phút đến 1 giờ để hoàn thành, hoạt động liên tục 24/7, hiệu suất được cải thiện rõ rệt.
Tăng cường tính ẩn danh của danh tính. Gửi tiền truyền thống để lại chuỗi giám sát hoàn chỉnh thông qua các giao dịch ngân hàng, trong khi giao dịch tiền ảo có thể sử dụng các công cụ ẩn danh để hiệu quả cắt đứt mối liên hệ giữa dòng tiền và danh tính thực, làm tăng đáng kể độ khó trong việc thực thi pháp luật.
Tận dụng sự khác biệt về quyền tài phán. Việc chuyển đổi tiền tệ truyền thống phải đối mặt với sự quản lý trong và ngoài nước, nhưng nhờ vào Stablecoin, các khoản tiền bất hợp pháp có thể được chuyển đổi thành tiền pháp định tại các khu vực có quy định lỏng lẻo, cho phép tự do di chuyển giữa các khu vực quản lý khác nhau.
Có thể nói, sự can thiệp của công nghệ Stablecoin đã tái cấu trúc cách thức hoạt động của việc đổi tiền tệ bất hợp pháp, nâng cao đáng kể hiệu suất và tính ẩn danh của các hoạt động xám. Công cụ có rào cản thấp, phi tập trung và khả năng xuyên biên giới mạnh mẽ này đang trở thành cơ sở hạ tầng công nghệ mới cho "dòng chảy xám" của vốn xuyên biên giới.
Nguyên nhân áp lực quản lý cao không ngăn được tình trạng hỗn loạn của tiền ảo
Nước ta áp lực mạnh mẽ đối với tội phạm liên quan đến tiền ảo chủ yếu dựa trên hai logic cốt lõi:
Trước hết, tính ẩn danh và khả năng lưu thông xuyên biên giới của tiền ảo khó có thể bị hệ thống giám sát tài chính truyền thống thâm nhập hiệu quả, dễ bị sử dụng để che giấu, chuyển đổi tài sản bất hợp pháp. Giải thích tư pháp có hiệu lực từ tháng 8 năm 2024 đã chính thức liệt kê "giao dịch thông qua tài sản ảo" là một trong những phương thức rửa tiền.
Thứ hai, với tư cách là một quốc gia thực hiện kiểm soát ngoại hối nghiêm ngặt, đặc điểm không biên giới của tiền điện tử dễ dàng trở thành công cụ kỹ thuật để tránh sự quản lý và thực hiện việc chuyển đổi tiền tệ bất hợp pháp. Điều này không chỉ làm rối loạn trật tự tài chính mà còn có thể ảnh hưởng thực chất đến kiểm soát vĩ mô và an ninh kinh tế quốc gia, bao gồm:
Thống kê sai lệch: Chuỗi giao dịch tiền ảo không bị kiểm soát bởi chính quyền địa phương, dẫn đến việc dòng tiền thực tế ra nước ngoài không thể được ghi nhận chính xác vào thống kê chính thức, gây ra "hố dữ liệu" trong cán cân thanh toán quốc tế và dự trữ ngoại hối.
Kiểm soát vĩ mô thất bại: Ngân hàng trung ương khó có thể nắm bắt chính xác cung cầu ngoại hối trên thị trường, có thể đánh giá sai thời điểm điều chỉnh tỷ giá, lãi suất, ảnh hưởng đến hiệu quả chính sách.
Thuế và thất thoát tài sản: Thông qua tiền ảo để thực hiện việc chuyển đổi tiền tệ trái phép nhằm trốn thuế, dẫn đến việc quốc gia mất mát dự trữ tiền gửi trong giai đoạn kết và bán ngoại tệ, nguồn thuế xuyên biên giới và dữ liệu chống rửa tiền.
Kể từ thông báo "Cửu Tứ" vào năm 2017, lực lượng quản lý đã không ngừng gia tăng. Hành động "đứt thẻ" bắt đầu từ năm 2020 đã thúc đẩy các tiệm đổi tiền ngầm chuyển đổi kênh tài chính sang các công cụ tài sản kỹ thuật số như stablecoin. Mặc dù vào tháng 9 năm 2021 lại khẳng định rằng các hoạt động liên quan đến tiền ảo thuộc về hoạt động tài chính trái phép, nhưng do đặc điểm thanh khoản cao, rào cản gia nhập thấp và tính ẩn danh mạnh, nó lại càng hoạt động sôi nổi hơn trong lĩnh vực xám.
Điều này cũng đã thúc đẩy sự ra đời của một nhóm trung gian "mua thấp bán cao" để kiếm lời, thường được gọi là "U商". Họ tuy không trực tiếp tham gia vào các dự án trong lĩnh vực tiền mã hóa hay các giai đoạn thượng nguồn, nhưng thường bị cáo buộc kinh doanh bất hợp pháp và hỗ trợ tội phạm mạng thông tin do cung cấp dịch vụ giao dịch và kiếm lợi từ chênh lệch tỷ giá, trở thành "nhóm người có nguy cơ cao" trong thực tiễn tư pháp hiện nay.
Các cuộc tấn công phân mảnh khó có thể giải quyết vấn đề từ gốc
Từ các vụ án điển hình được thông báo chính thức trong những năm gần đây, có vẻ như đang xuất hiện một cảm giác "càng chặn càng rò rỉ", "càng đánh càng lớn" về sự mất kiểm soát. Nhà nước hy vọng rằng việc trừng phạt các trường hợp cụ thể sẽ tạo ra hiệu ứng cảnh báo cho toàn xã hội, tuy nhiên thực tế là, mỗi người đều mắc kẹt trong cái kén thông tin của riêng mình. Trước khi vụ án xảy ra, có thể những người này chưa từng chú ý đến các tin tức liên quan, hoặc ngay cả khi thấy, họ cũng không nhận ra mức độ nghiêm trọng của vấn đề.
Là một luật sư đã xử lý nhiều vụ án như vậy, tôi cũng đang không ngừng suy nghĩ: liệu cách thức truy quét liên tục này có thực sự có hiệu quả trong việc chống tội phạm và trừng phạt hành vi vi phạm hay không?
Nhiều vụ án có những đặc điểm sau:
Những người bị bắt thường là "nhân vật bên lề": nhân viên bình thường, "người chạy", trung gian, thương nhân U, họ không phải là người quyết định, cũng không phải là nhân vật cốt lõi trong chuỗi, càng không phải là bên thực sự hưởng lợi.
Thủ phạm chính đang trốn thoát, việc thi hành pháp luật rất khó khăn: Nhiều kẻ cầm đầu vụ án đã sớm rời khỏi đất nước hoặc thậm chí thay đổi quốc tịch. Chi phí cho việc thi hành pháp luật xuyên quốc gia rất cao, ngay cả khi thủ phạm chính ở khu vực Hồng Kông và Ma Cao, cảnh sát đại lục cũng không có quyền thi hành pháp luật trực tiếp.
Thiệt hại của quốc gia khó có thể thu hồi, tỷ lệ đầu tư và thu hồi tài nguyên tư pháp thấp: Lấy vụ án đánh bạc xuyên biên giới liên quan đến 4000 tỷ ở Jingmen, Hồ Bắc năm 2022 làm ví dụ, mặc dù được gọi là "vụ án tiền tệ ảo đầu tiên", nhưng số tiền thực tế thu hồi thấp hơn nhiều so với mong đợi. Một lượng lớn tài sản liên quan được lưu trữ dưới dạng tiền ảo ở nước ngoài, các cơ quan thực thi pháp luật của Trung Quốc khó có thể tịch thu hiệu quả.
Điều này tiết lộ một thực tế: Đối với những kẻ chính thực sự gây ra tội ác, chi phí vi phạm pháp luật thường chỉ là để cho "những người ngoài lề" chịu tội; và những người bị bắt, chỉ là một mắt xích trong toàn bộ chuỗi, không phải là người tổ chức, cũng không có khả năng gánh chịu hậu quả toàn bộ chuỗi. Mặc dù luật hình sự có sức răn đe, nhưng trong thực tế, việc để "người giới thiệu", "người vận chuyển", "người đổi tiền" trở thành đối tượng bị phạt chính, khó có thể giải quyết tận gốc.
Sự mất quyền kiểm soát stablecoin
Nếu nói rằng việc trấn áp các ngành nghề phi pháp là "phòng", thì việc dẫn dắt các con đường thay thế hợp pháp đáng lẽ phải là "tấn công". Nhưng thật tiếc, quyền chủ động của chúng ta đã bị chúng ta từ bỏ.
Xem lại lịch sử, Trung Quốc từng là một cường quốc về Stablecoin trên toàn cầu. Ngày nay, các sàn giao dịch nổi tiếng toàn cầu như Binance, OKX, Gate, hầu hết các nhà sáng lập đều là người Trung Quốc. Trước đây, đội ngũ vận hành của các sàn giao dịch đặt tại nội địa, các nền tảng thông tin tiền mã hóa phát triển tập trung, phần lớn người dùng sử dụng nhân dân tệ hoặc Stablecoin nhân dân tệ để thực hiện thanh toán giao dịch tiền ảo.
Nhưng ngày nay, tất cả những điều này đã trở thành quá khứ. Nếu không phải vì các rào cản chính sách liên tục được ban hành, dẫn đến các bên dự án, bên vận hành nền tảng, và đội ngũ đầu tư buộc phải ngừng hoạt động hoặc chọn ra nước ngoài, Trung Quốc lẽ ra đã có cơ hội dẫn đầu toàn bộ hệ sinh thái Stablecoin. Còn bây giờ, những gì còn lại trong nước thường chỉ là những người lao động ở tầng dưới.
Ngoài việc bị chính sách bao vây, nước ta cũng đã cố gắng tìm ra lối đi khác. Kể từ năm 2016, ngân hàng trung ương đã khởi động nghiên cứu và phát triển đồng nhân dân tệ kỹ thuật số, một trong những mục tiêu là so sánh với Stablecoin USD, cố gắng đạt được:
Giảm bớt sự phụ thuộc vào kênh đô la Mỹ, sử dụng nhân dân tệ kỹ thuật số để thanh toán trong các tình huống xuyên biên giới, tránh hệ thống thanh toán SWIFT và đô la Mỹ.
Kiềm chế dòng vốn ra nước ngoài và đổi tiền tệ trái phép, thay thế vai trò của USDT trong hệ thống tài chính ngầm từ góc độ kỹ thuật.
Cung cấp công cụ tiền mặt kỹ thuật số chính thức, tuân thủ và không tính phí cho doanh nghiệp và cá nhân, giảm bớt sức hấp dẫn xám của Stablecoin.
Nhưng do đồng nhân dân tệ kỹ thuật số thiếu các tình huống ứng dụng rộng rãi và hệ sinh thái hỗ trợ, mức độ chấp nhận trên thị trường vẫn còn ảm đạm. Việc thúc đẩy một cách cưỡng bách không khả thi, con đường này chưa hình thành một sự thay thế thanh toán thực sự hiệu quả.
Lợi ích và ứng dụng của Stablecoin
Ngày 18 tháng 7 năm 2025, Tổng thống Mỹ Trump đã ký "Đạo luật Thiên tài", chính thức thiết lập khung quy định cho stablecoin. Một số chuyên gia đánh giá: "Stablecoin USD về bản chất là sự mã hóa của USD trong thế giới blockchain, là sự mở rộng kỹ thuật số của quyền lực USD. Nó đã khuếch đại khả năng thâm nhập toàn cầu của USD thông qua các phương tiện kỹ thuật, nhưng cũng mang đến những rủi ro hệ thống mới. Đối với các quốc gia, stablecoin cũng trở thành chiến trường mới trong cuộc đấu tranh về chủ quyền tiền tệ."
Từ góc độ kỹ thuật, Stablecoin là một loại tài sản kỹ thuật số có thể lập trình, được neo giá trị của fiat và vận hành trên mạng lưới blockchain. Cơ chế cốt lõi của nó là thông qua việc lưu trữ tài sản bên ngoài như USD, RMB (, để ủy thác giá trị ghi sổ của fiat thành token đồng nhất trên chuỗi. Nó có thể được chuyển giao mà không phụ thuộc vào tài khoản ngân hàng, dựa vào hợp đồng thông minh để thực thi tự động, có đặc điểm hiệu quả, phi tập trung và chi phí thấp.
Do đó, Stablecoin được ứng dụng rộng rãi trong các tình huống điển hình sau đây:
Thanh toán thương mại xuyên biên giới: Doanh nghiệp có thể thực hiện thanh toán xuyên biên giới trong vòng giây bằng USDT hoặc USDC, giảm đáng kể phí ngoại hối và thời gian thanh toán.
Khu tự do thương mại và thanh toán kho hàng: Stablecoin nhân dân tệ có thể được sử dụng cho việc chia sẻ một chạm, bao gồm nhiều tình huống như lưu trữ, hải quan, logistics.
Tài chính chuỗi cung ứng: Doanh nghiệp nền tảng sử dụng Stablecoin để chiết khấu các khoản phải thu và tự động hoàn thành việc chuyển trả nhiều cấp độ cho các bên trên và dưới.
Thị trường giao dịch carbon và tài sản số: "Tài sản tín dụng chuỗi" dựa trên stablecoin có thể thực hiện khớp lệnh tự động 7×24 giờ, nâng cao tính thanh khoản của các tài sản như tín dụng carbon, quyền số.
Thanh toán giữa B và C: Với vai trò là trung gian liền mạch trong các tình huống thanh toán như phát lương xuyên biên giới, thanh toán học phí, quản lý tài chính ngoài khơi, quản lý ký quỹ, stablecoin có khả năng hiệu quả để kết nối "km cuối" giữa hệ thống tài chính truyền thống và kinh tế trên chuỗi.
Chúng ta phải thấy rằng, mặc dù stablecoin có thể được sử dụng cho các hoạt động bất hợp pháp, nhưng cũng có những ứng dụng tích cực thực sự, đó là lý do tại sao Mỹ, Hồng Kông, Singapore và các nơi khác đang tích cực khám phá việc thiết kế "hộp cát tuân thủ" cho nó. Do đó, khi đánh giá chính sách quản lý stablecoin, không thể chỉ chú ý vào các nhãn rủi ro như "tính ẩn danh" và "không biên giới", mà còn cần hiểu sâu giá trị của nó trong thanh toán xuyên biên giới, dịch vụ tài chính, và hợp tác ngành. Thay vì loại bỏ hoàn toàn nó ra khỏi hệ thống, hãy nhìn nhận logic hoạt động của nó, và suy nghĩ về cách sử dụng nó một cách có kiểm soát.
Thiếu hụt hệ thống là nguồn gốc vấn đề
Stablecoin không phải là công cụ tội phạm tự nhiên, nó là phương tiện của cấu trúc tài chính mới. Việc nó có bị lạm dụng hay không, chủ yếu phụ thuộc vào việc hệ thống có thể theo kịp kịp thời hay không. Việc chỉ biết đàn áp sẽ không thể ngăn cản sự phát triển của công nghệ, đồng thời, những gì chúng ta mất đi không chỉ là hiệu quả quản lý, mà còn là năng lực cạnh tranh toàn cầu mà chúng ta có thể nắm giữ.
Từ kinh nghiệm của luật sư hình sự, khoảng trống hệ thống mang lại khó khăn thực chất trong việc thực thi pháp luật:
Trước tiên, sự trống trải của hệ thống dẫn đến sự chậm trễ trong nhận thức của các đơn vị xử lý vụ án. Chính sách trong nước chỉ biết đàn áp và phủ nhận giá trị của tiền ảo, và thiếu cơ sở pháp lý cũng như hướng dẫn xử lý vụ án liên quan, không có lợi cho việc xử lý vụ án thuận lợi và thực hiện đúng pháp luật. Hầu hết nhân viên xử lý vụ án ở tuyến cơ sở vẫn thiếu nhận thức cơ bản về nguyên lý và cơ chế hoạt động của công nghệ blockchain, cần có luật sư phổ cập kiến thức cơ bản.
Xem bản gốc
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
13 thích
Phần thưởng
13
4
Chia sẻ
Bình luận
0/400
SandwichTrader
· 7giờ trước
Quá nhiều vịt không thể kiểm tra hết.
Xem bản gốcTrả lời0
CryptoGoldmine
· 7giờ trước
Dữ liệu thống kê, Ví tiền của tôi trong 3 tháng gần đây đã lưu chuyển 600w usdt, đây chỉ là phần nổi của tảng băng.
Xem bản gốcTrả lời0
BearMarketHustler
· 8giờ trước
đồ ngốc chơi đùa với mọi người còn phải chơi đùa
Xem bản gốcTrả lời0
CryptoAdventurer
· 8giờ trước
cười chết, chơi đùa với mọi người cũng quá mạnh mẽ
65 tỷ vụ đổi tiền tệ bất hợp pháp hé lộ khó khăn trong quản lý stablecoin, thảo luận về sự tuân thủ và các phương pháp quản lý mới.
Những thách thức quản lý do Stablecoin gây ra: Suy nghĩ sâu sắc về vụ đổi tiền tệ trái phép 6,5 tỷ
Gần đây, Tòa án khu vực Phố Đông, Thượng Hải đã công bố một vụ án liên quan đến 6,5 tỷ nhân dân tệ về việc chuyển đổi tiền tệ trái phép xuyên biên giới. Nhân vật chính trong vụ án này là các stablecoin đại diện cho USDT, chứ không phải là các tiệm đổi tiền ngầm truyền thống hay tiền mặt. Thực tế, đây không phải là lần đầu tiên xuất hiện các vụ án tương tự. Kể từ năm 2017, việc quản lý đối với tiền ảo và stablecoin luôn duy trì tình trạng kiểm soát cao, nhưng tại sao các vụ án như vậy vẫn tiếp tục xảy ra và thậm chí quy mô ngày càng mở rộng?
Sự trỗi dậy của Stablecoin
Gần đây, các chủ đề liên quan đến Stablecoin thường xuyên xuất hiện trên các trang tìm kiếm nóng. Đối với những người chưa tiếp xúc với Web3 và tiền ảo, "Stablecoin" có lẽ vẫn là một khái niệm lạ lẫm. Nhưng với tư cách là một luật sư đã làm việc trong lĩnh vực dịch vụ pháp lý blockchain nhiều năm, hàng ngày tôi đều xử lý các công việc và vụ án liên quan, khái niệm này dường như đã "phá vỡ vòng tròn".
Trong vài ngày qua, nhiều sự kiện tin tức đã thu hút sự chú ý:
Vào ngày 10 tháng 7, Ủy ban Quản lý Tài sản Nhà nước thành phố Thượng Hải tổ chức một cuộc họp học tập, thảo luận về xu hướng phát triển của tiền điện tử và Stablecoin cũng như các chiến lược ứng phó.
Vào ngày 16 tháng 7, Tòa án quận Phố Đông, Thượng Hải đã công bố một vụ án lớn liên quan đến việc sử dụng Stablecoin để thực hiện Chuyển đổi tiền tệ xuyên biên giới. Vụ án cho thấy, các nghi phạm đã thông qua việc điều khiển tài khoản của các công ty ma, cung cấp Stablecoin cho khách hàng để thực hiện chuyển tiền xuyên biên giới, trong ba năm qua, số tiền chuyển đổi trái phép lên tới 6,5 tỷ nhân dân tệ.
Vào ngày 18 tháng 7, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chính thức ký ban hành "Đạo luật Hướng dẫn và Thiết lập Đổi mới Quốc gia về Stablecoin của Mỹ", thiết lập khung pháp lý cho việc quản lý stablecoin kỹ thuật số.
Trong khi đó, Hồng Kông sẽ thi hành "Quy định về quản lý Stablecoin" vào ngày 1 tháng 8, trở thành khu vực pháp lý đầu tiên trên thế giới thiết lập hệ thống quản lý toàn diện cho stablecoin pháp định.
Các sự kiện này phản ánh rằng, một mặt, các trung tâm tài chính chính như Trung Quốc, Mỹ và Hồng Kông đang thúc đẩy việc hợp pháp hóa và tài chính hóa stablecoin; mặt khác, một số cơ quan thực thi pháp luật trong nước vẫn coi stablecoin là "hoạt động tài chính bất hợp pháp". Sự không khớp giữa nhịp độ quản lý và quan niệm制度 dường như nhắc nhở chúng ta đã đến lúc xem xét lại vai trò thực tế và vị trí制度 của stablecoin.
Nguyên nhân các tiệm đổi tiền ngầm ưa chuộng Stablecoin
Nguyên nhân mà các ngân hàng ngầm chọn tiền điện tử (, đặc biệt là USDT và các Stablecoin ) làm công cụ chuyển đổi tiền tệ xuyên biên giới, chủ yếu là vì nó vượt qua nhiều hạn chế của việc chuyển đổi tiền tệ truyền thống:
Vượt qua hạn mức. Hạn mức chuyển đổi tiền tệ cá nhân hàng năm là 50.000 USD, trong khi việc sử dụng Stablecoin có thể dễ dàng thực hiện việc chuyển tiền xuyên biên giới lên đến hàng triệu USD một lần.
Giảm áp lực cho quỹ. Mô hình truyền thống cần chuẩn bị các vị trí ngoại hối trong và ngoài nước, rủi ro và chi phí cao. Trong khi đó, stablecoin chỉ cần tập trung nhân dân tệ trong nước, có thể hoàn thành việc trao đổi tại các sàn giao dịch nước ngoài, giảm đáng kể rào cản gia nhập.
Tăng cường hiệu suất nhận tiền. Chuyển khoản ngân hàng truyền thống thường mất 1-3 ngày làm việc và cần phải nộp tài liệu tuân thủ. Trong khi đó, chuyển khoản trên chuỗi mất trung bình từ 10 phút đến 1 giờ để hoàn thành, hoạt động liên tục 24/7, hiệu suất được cải thiện rõ rệt.
Tăng cường tính ẩn danh của danh tính. Gửi tiền truyền thống để lại chuỗi giám sát hoàn chỉnh thông qua các giao dịch ngân hàng, trong khi giao dịch tiền ảo có thể sử dụng các công cụ ẩn danh để hiệu quả cắt đứt mối liên hệ giữa dòng tiền và danh tính thực, làm tăng đáng kể độ khó trong việc thực thi pháp luật.
Tận dụng sự khác biệt về quyền tài phán. Việc chuyển đổi tiền tệ truyền thống phải đối mặt với sự quản lý trong và ngoài nước, nhưng nhờ vào Stablecoin, các khoản tiền bất hợp pháp có thể được chuyển đổi thành tiền pháp định tại các khu vực có quy định lỏng lẻo, cho phép tự do di chuyển giữa các khu vực quản lý khác nhau.
Có thể nói, sự can thiệp của công nghệ Stablecoin đã tái cấu trúc cách thức hoạt động của việc đổi tiền tệ bất hợp pháp, nâng cao đáng kể hiệu suất và tính ẩn danh của các hoạt động xám. Công cụ có rào cản thấp, phi tập trung và khả năng xuyên biên giới mạnh mẽ này đang trở thành cơ sở hạ tầng công nghệ mới cho "dòng chảy xám" của vốn xuyên biên giới.
Nguyên nhân áp lực quản lý cao không ngăn được tình trạng hỗn loạn của tiền ảo
Nước ta áp lực mạnh mẽ đối với tội phạm liên quan đến tiền ảo chủ yếu dựa trên hai logic cốt lõi:
Trước hết, tính ẩn danh và khả năng lưu thông xuyên biên giới của tiền ảo khó có thể bị hệ thống giám sát tài chính truyền thống thâm nhập hiệu quả, dễ bị sử dụng để che giấu, chuyển đổi tài sản bất hợp pháp. Giải thích tư pháp có hiệu lực từ tháng 8 năm 2024 đã chính thức liệt kê "giao dịch thông qua tài sản ảo" là một trong những phương thức rửa tiền.
Thứ hai, với tư cách là một quốc gia thực hiện kiểm soát ngoại hối nghiêm ngặt, đặc điểm không biên giới của tiền điện tử dễ dàng trở thành công cụ kỹ thuật để tránh sự quản lý và thực hiện việc chuyển đổi tiền tệ bất hợp pháp. Điều này không chỉ làm rối loạn trật tự tài chính mà còn có thể ảnh hưởng thực chất đến kiểm soát vĩ mô và an ninh kinh tế quốc gia, bao gồm:
Thống kê sai lệch: Chuỗi giao dịch tiền ảo không bị kiểm soát bởi chính quyền địa phương, dẫn đến việc dòng tiền thực tế ra nước ngoài không thể được ghi nhận chính xác vào thống kê chính thức, gây ra "hố dữ liệu" trong cán cân thanh toán quốc tế và dự trữ ngoại hối.
Kiểm soát vĩ mô thất bại: Ngân hàng trung ương khó có thể nắm bắt chính xác cung cầu ngoại hối trên thị trường, có thể đánh giá sai thời điểm điều chỉnh tỷ giá, lãi suất, ảnh hưởng đến hiệu quả chính sách.
Thuế và thất thoát tài sản: Thông qua tiền ảo để thực hiện việc chuyển đổi tiền tệ trái phép nhằm trốn thuế, dẫn đến việc quốc gia mất mát dự trữ tiền gửi trong giai đoạn kết và bán ngoại tệ, nguồn thuế xuyên biên giới và dữ liệu chống rửa tiền.
Kể từ thông báo "Cửu Tứ" vào năm 2017, lực lượng quản lý đã không ngừng gia tăng. Hành động "đứt thẻ" bắt đầu từ năm 2020 đã thúc đẩy các tiệm đổi tiền ngầm chuyển đổi kênh tài chính sang các công cụ tài sản kỹ thuật số như stablecoin. Mặc dù vào tháng 9 năm 2021 lại khẳng định rằng các hoạt động liên quan đến tiền ảo thuộc về hoạt động tài chính trái phép, nhưng do đặc điểm thanh khoản cao, rào cản gia nhập thấp và tính ẩn danh mạnh, nó lại càng hoạt động sôi nổi hơn trong lĩnh vực xám.
Điều này cũng đã thúc đẩy sự ra đời của một nhóm trung gian "mua thấp bán cao" để kiếm lời, thường được gọi là "U商". Họ tuy không trực tiếp tham gia vào các dự án trong lĩnh vực tiền mã hóa hay các giai đoạn thượng nguồn, nhưng thường bị cáo buộc kinh doanh bất hợp pháp và hỗ trợ tội phạm mạng thông tin do cung cấp dịch vụ giao dịch và kiếm lợi từ chênh lệch tỷ giá, trở thành "nhóm người có nguy cơ cao" trong thực tiễn tư pháp hiện nay.
Các cuộc tấn công phân mảnh khó có thể giải quyết vấn đề từ gốc
Từ các vụ án điển hình được thông báo chính thức trong những năm gần đây, có vẻ như đang xuất hiện một cảm giác "càng chặn càng rò rỉ", "càng đánh càng lớn" về sự mất kiểm soát. Nhà nước hy vọng rằng việc trừng phạt các trường hợp cụ thể sẽ tạo ra hiệu ứng cảnh báo cho toàn xã hội, tuy nhiên thực tế là, mỗi người đều mắc kẹt trong cái kén thông tin của riêng mình. Trước khi vụ án xảy ra, có thể những người này chưa từng chú ý đến các tin tức liên quan, hoặc ngay cả khi thấy, họ cũng không nhận ra mức độ nghiêm trọng của vấn đề.
Là một luật sư đã xử lý nhiều vụ án như vậy, tôi cũng đang không ngừng suy nghĩ: liệu cách thức truy quét liên tục này có thực sự có hiệu quả trong việc chống tội phạm và trừng phạt hành vi vi phạm hay không?
Nhiều vụ án có những đặc điểm sau:
Những người bị bắt thường là "nhân vật bên lề": nhân viên bình thường, "người chạy", trung gian, thương nhân U, họ không phải là người quyết định, cũng không phải là nhân vật cốt lõi trong chuỗi, càng không phải là bên thực sự hưởng lợi.
Thủ phạm chính đang trốn thoát, việc thi hành pháp luật rất khó khăn: Nhiều kẻ cầm đầu vụ án đã sớm rời khỏi đất nước hoặc thậm chí thay đổi quốc tịch. Chi phí cho việc thi hành pháp luật xuyên quốc gia rất cao, ngay cả khi thủ phạm chính ở khu vực Hồng Kông và Ma Cao, cảnh sát đại lục cũng không có quyền thi hành pháp luật trực tiếp.
Thiệt hại của quốc gia khó có thể thu hồi, tỷ lệ đầu tư và thu hồi tài nguyên tư pháp thấp: Lấy vụ án đánh bạc xuyên biên giới liên quan đến 4000 tỷ ở Jingmen, Hồ Bắc năm 2022 làm ví dụ, mặc dù được gọi là "vụ án tiền tệ ảo đầu tiên", nhưng số tiền thực tế thu hồi thấp hơn nhiều so với mong đợi. Một lượng lớn tài sản liên quan được lưu trữ dưới dạng tiền ảo ở nước ngoài, các cơ quan thực thi pháp luật của Trung Quốc khó có thể tịch thu hiệu quả.
Điều này tiết lộ một thực tế: Đối với những kẻ chính thực sự gây ra tội ác, chi phí vi phạm pháp luật thường chỉ là để cho "những người ngoài lề" chịu tội; và những người bị bắt, chỉ là một mắt xích trong toàn bộ chuỗi, không phải là người tổ chức, cũng không có khả năng gánh chịu hậu quả toàn bộ chuỗi. Mặc dù luật hình sự có sức răn đe, nhưng trong thực tế, việc để "người giới thiệu", "người vận chuyển", "người đổi tiền" trở thành đối tượng bị phạt chính, khó có thể giải quyết tận gốc.
Sự mất quyền kiểm soát stablecoin
Nếu nói rằng việc trấn áp các ngành nghề phi pháp là "phòng", thì việc dẫn dắt các con đường thay thế hợp pháp đáng lẽ phải là "tấn công". Nhưng thật tiếc, quyền chủ động của chúng ta đã bị chúng ta từ bỏ.
Xem lại lịch sử, Trung Quốc từng là một cường quốc về Stablecoin trên toàn cầu. Ngày nay, các sàn giao dịch nổi tiếng toàn cầu như Binance, OKX, Gate, hầu hết các nhà sáng lập đều là người Trung Quốc. Trước đây, đội ngũ vận hành của các sàn giao dịch đặt tại nội địa, các nền tảng thông tin tiền mã hóa phát triển tập trung, phần lớn người dùng sử dụng nhân dân tệ hoặc Stablecoin nhân dân tệ để thực hiện thanh toán giao dịch tiền ảo.
Nhưng ngày nay, tất cả những điều này đã trở thành quá khứ. Nếu không phải vì các rào cản chính sách liên tục được ban hành, dẫn đến các bên dự án, bên vận hành nền tảng, và đội ngũ đầu tư buộc phải ngừng hoạt động hoặc chọn ra nước ngoài, Trung Quốc lẽ ra đã có cơ hội dẫn đầu toàn bộ hệ sinh thái Stablecoin. Còn bây giờ, những gì còn lại trong nước thường chỉ là những người lao động ở tầng dưới.
Ngoài việc bị chính sách bao vây, nước ta cũng đã cố gắng tìm ra lối đi khác. Kể từ năm 2016, ngân hàng trung ương đã khởi động nghiên cứu và phát triển đồng nhân dân tệ kỹ thuật số, một trong những mục tiêu là so sánh với Stablecoin USD, cố gắng đạt được:
Giảm bớt sự phụ thuộc vào kênh đô la Mỹ, sử dụng nhân dân tệ kỹ thuật số để thanh toán trong các tình huống xuyên biên giới, tránh hệ thống thanh toán SWIFT và đô la Mỹ.
Kiềm chế dòng vốn ra nước ngoài và đổi tiền tệ trái phép, thay thế vai trò của USDT trong hệ thống tài chính ngầm từ góc độ kỹ thuật.
Cung cấp công cụ tiền mặt kỹ thuật số chính thức, tuân thủ và không tính phí cho doanh nghiệp và cá nhân, giảm bớt sức hấp dẫn xám của Stablecoin.
Nhưng do đồng nhân dân tệ kỹ thuật số thiếu các tình huống ứng dụng rộng rãi và hệ sinh thái hỗ trợ, mức độ chấp nhận trên thị trường vẫn còn ảm đạm. Việc thúc đẩy một cách cưỡng bách không khả thi, con đường này chưa hình thành một sự thay thế thanh toán thực sự hiệu quả.
Lợi ích và ứng dụng của Stablecoin
Ngày 18 tháng 7 năm 2025, Tổng thống Mỹ Trump đã ký "Đạo luật Thiên tài", chính thức thiết lập khung quy định cho stablecoin. Một số chuyên gia đánh giá: "Stablecoin USD về bản chất là sự mã hóa của USD trong thế giới blockchain, là sự mở rộng kỹ thuật số của quyền lực USD. Nó đã khuếch đại khả năng thâm nhập toàn cầu của USD thông qua các phương tiện kỹ thuật, nhưng cũng mang đến những rủi ro hệ thống mới. Đối với các quốc gia, stablecoin cũng trở thành chiến trường mới trong cuộc đấu tranh về chủ quyền tiền tệ."
Từ góc độ kỹ thuật, Stablecoin là một loại tài sản kỹ thuật số có thể lập trình, được neo giá trị của fiat và vận hành trên mạng lưới blockchain. Cơ chế cốt lõi của nó là thông qua việc lưu trữ tài sản bên ngoài như USD, RMB (, để ủy thác giá trị ghi sổ của fiat thành token đồng nhất trên chuỗi. Nó có thể được chuyển giao mà không phụ thuộc vào tài khoản ngân hàng, dựa vào hợp đồng thông minh để thực thi tự động, có đặc điểm hiệu quả, phi tập trung và chi phí thấp.
Do đó, Stablecoin được ứng dụng rộng rãi trong các tình huống điển hình sau đây:
Thanh toán thương mại xuyên biên giới: Doanh nghiệp có thể thực hiện thanh toán xuyên biên giới trong vòng giây bằng USDT hoặc USDC, giảm đáng kể phí ngoại hối và thời gian thanh toán.
Khu tự do thương mại và thanh toán kho hàng: Stablecoin nhân dân tệ có thể được sử dụng cho việc chia sẻ một chạm, bao gồm nhiều tình huống như lưu trữ, hải quan, logistics.
Tài chính chuỗi cung ứng: Doanh nghiệp nền tảng sử dụng Stablecoin để chiết khấu các khoản phải thu và tự động hoàn thành việc chuyển trả nhiều cấp độ cho các bên trên và dưới.
Thị trường giao dịch carbon và tài sản số: "Tài sản tín dụng chuỗi" dựa trên stablecoin có thể thực hiện khớp lệnh tự động 7×24 giờ, nâng cao tính thanh khoản của các tài sản như tín dụng carbon, quyền số.
Thanh toán giữa B và C: Với vai trò là trung gian liền mạch trong các tình huống thanh toán như phát lương xuyên biên giới, thanh toán học phí, quản lý tài chính ngoài khơi, quản lý ký quỹ, stablecoin có khả năng hiệu quả để kết nối "km cuối" giữa hệ thống tài chính truyền thống và kinh tế trên chuỗi.
Chúng ta phải thấy rằng, mặc dù stablecoin có thể được sử dụng cho các hoạt động bất hợp pháp, nhưng cũng có những ứng dụng tích cực thực sự, đó là lý do tại sao Mỹ, Hồng Kông, Singapore và các nơi khác đang tích cực khám phá việc thiết kế "hộp cát tuân thủ" cho nó. Do đó, khi đánh giá chính sách quản lý stablecoin, không thể chỉ chú ý vào các nhãn rủi ro như "tính ẩn danh" và "không biên giới", mà còn cần hiểu sâu giá trị của nó trong thanh toán xuyên biên giới, dịch vụ tài chính, và hợp tác ngành. Thay vì loại bỏ hoàn toàn nó ra khỏi hệ thống, hãy nhìn nhận logic hoạt động của nó, và suy nghĩ về cách sử dụng nó một cách có kiểm soát.
Thiếu hụt hệ thống là nguồn gốc vấn đề
Stablecoin không phải là công cụ tội phạm tự nhiên, nó là phương tiện của cấu trúc tài chính mới. Việc nó có bị lạm dụng hay không, chủ yếu phụ thuộc vào việc hệ thống có thể theo kịp kịp thời hay không. Việc chỉ biết đàn áp sẽ không thể ngăn cản sự phát triển của công nghệ, đồng thời, những gì chúng ta mất đi không chỉ là hiệu quả quản lý, mà còn là năng lực cạnh tranh toàn cầu mà chúng ta có thể nắm giữ.
Từ kinh nghiệm của luật sư hình sự, khoảng trống hệ thống mang lại khó khăn thực chất trong việc thực thi pháp luật:
Trước tiên, sự trống trải của hệ thống dẫn đến sự chậm trễ trong nhận thức của các đơn vị xử lý vụ án. Chính sách trong nước chỉ biết đàn áp và phủ nhận giá trị của tiền ảo, và thiếu cơ sở pháp lý cũng như hướng dẫn xử lý vụ án liên quan, không có lợi cho việc xử lý vụ án thuận lợi và thực hiện đúng pháp luật. Hầu hết nhân viên xử lý vụ án ở tuyến cơ sở vẫn thiếu nhận thức cơ bản về nguyên lý và cơ chế hoạt động của công nghệ blockchain, cần có luật sư phổ cập kiến thức cơ bản.