DAO: Đặc điểm của mô hình tổ chức mới, thách thức trong quản trị và chiến lược ứng phó
Lời mở đầu
Cuốn sách "Tái cấu trúc tổ chức" đã tổng hợp các mô hình tổ chức trong lịch sử loài người thành năm màu sắc và phân tích sâu sắc các đặc điểm của chúng. Trong đó, tổ chức màu xanh được coi là hình thái lý tưởng của tổ chức mới trong tương lai, với các đặc điểm như quyết định phân tán, quản lý tự chủ, sứ mệnh tiến hóa, và nhiều đặc điểm khác. Sự trỗi dậy của tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) trong những năm gần đây đã đại diện cho thực tiễn tiên tiến của khái niệm tổ chức màu xanh. Vậy, liệu DAO đã hoàn toàn bước vào quang phổ màu xanh? Mô hình tổ chức này "mới" ở điểm nào? Nó đang phải đối mặt với những thách thức nào trong quá trình quản trị? Hiện tại có những chiến lược nào để đối phó với những khó khăn trong quản trị? Bài viết này nhằm phân tích và phản ánh về những vấn đề này.
Sự nổi lên của DAO: Định nghĩa và đặc điểm
DAO là một mô hình tổ chức số mới xuất phát từ công nghệ tiền điện tử và blockchain. Tính đến tháng 8 năm 2024, đã có hơn 50.000 DAO được thành lập trên toàn cầu, với hơn 10 triệu người nắm giữ token quản trị và tổng số tiền trong kho bạc tập thể vượt quá 21 tỷ USD. DAO đã hình thành một thí nghiệm xã hội toàn cầu quy mô lớn, thể hiện tiềm năng to lớn trong việc định hình lại cách con người tổ chức và hợp tác.
Hiện tại, các cuộc thảo luận về DAO chủ yếu xoay quanh hai đặc điểm cốt lõi là phi tập trung và tự chủ, và tập trung vào hai khía cạnh công nghệ và quản trị. Ở khía cạnh công nghệ, công nghệ blockchain lưu trữ phân tán và hợp đồng thông minh có khả năng thực thi quyết định tự động là những đặc điểm thường được nhắc đến nhất. Dựa trên quan niệm "mã là luật", DAO triển khai các quy tắc cộng đồng dựa trên sự đồng thuận dưới dạng mã trên blockchain, một khi các điều kiện cụ thể cho việc thực thi quyết định được thỏa mãn, mã sẽ tự động thực thi mà không cần can thiệp của con người.
Trong quản trị, tính phi tập trung thể hiện ở việc quyền quyết định được chia sẻ bởi tất cả các thành viên và tính dân chủ trong quá trình ra quyết định. Mỗi DAO sẽ phát hành token quản trị để đảm bảo các thành viên có quyền bỏ phiếu chung. Tính dân chủ trong quá trình ra quyết định có nghĩa là DAO tuân theo các nguyên tắc cơ bản của dân chủ thương lượng và bỏ phiếu khi thực hiện quản trị tập thể xung quanh các đề xuất. Trong một DAO điển hình, quy trình ra quyết định hoàn chỉnh bao gồm: hình thành đề xuất trong cộng đồng, thảo luận đề xuất trên diễn đàn công khai, và thực hiện bỏ phiếu cho đề xuất trên nền tảng bỏ phiếu.
DAO tập hợp các thành viên lại với nhau, nhằm đạt được các mục tiêu tổ chức đặc trưng của nó. Có nhiều loại DAO khác nhau, như loại đầu tư, loại xã hội, loại truyền thông, v.v. Nói chung, DAO vừa có mục tiêu sinh lợi vừa đạt được sự bền vững cho cộng đồng. Mục tiêu trước tiên yêu cầu DAO tạo ra lợi nhuận cho các nhà đầu tư nắm giữ token của nó trong thị trường tiền điện tử đang thay đổi liên tục, trong khi mục tiêu thứ hai nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đạt được lợi ích chung cho cộng đồng.
Tóm lại, chúng ta có thể định nghĩa DAO là: một hình thức tổ chức dựa trên công nghệ blockchain, hợp đồng thông minh và tiền mã hóa, quyền quyết định được chia sẻ bởi tất cả các thành viên, các thành viên trong cộng đồng tự nguyện tham gia vào quyết định dân chủ dựa trên đề xuất, nhằm đạt được lợi nhuận thương mại và lợi ích chung của cộng đồng.
Sự xuất hiện của các khó khăn trong quản trị
Mặc dù có tầm nhìn đầy cảm hứng và những nguyên lý tổ chức tiên tiến, nhưng thực tiễn quản trị của DAO trong những năm qua đã đầy thách thức. Nhiều tổ chức mặc dù được đặt tên là DAO, nhưng mức độ phi tập trung của chúng không đồng đều. Nhìn chung, các vấn đề được thảo luận rộng rãi chủ yếu bao gồm:
Xu hướng tập trung quyền quyết định. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, sự phát triển của cộng đồng DAO thể hiện xu hướng độc quyền, theo thời gian, quyền bỏ phiếu và quyền quản trị cộng đồng đã quay trở lại tay một số ít người. Xét về phân bố token, các token quản trị trong DAO dần dần bị kiểm soát bởi một số "cá voi" hoặc một số liên minh cử tri, do đó tạo ra rủi ro kết quả bỏ phiếu bị thao túng bởi một số ít người. Về cấu trúc tổ chức, các thành viên DAO hình thành các cấp độ khác nhau trong quyền quản lý đề xuất, một số tổ chức tượng trưng cho trung tâm quyền lực dần dần được thiết lập, như ủy ban, hội đồng trung ương. Mặc dù điều này giúp nâng cao hiệu quả quản lý, nhưng cũng mang lại rủi ro tập trung quyền lực quá mức, khiến việc đảm bảo tính minh bạch trong quyết định của bộ phận quyền lực và hiệu quả giám sát bên ngoài trở thành thách thức mới.
Sự thờ ơ của cử tri và vòng đời ngắn. Tỷ lệ tham gia thấp trong quá trình quản trị là một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất mà DAO phải đối mặt, mặc dù các thành viên được trao quyền tham gia quản trị và ra quyết định, nhưng phần lớn các thành viên không tham gia vào quá trình xem xét và bỏ phiếu về các đề xuất, ít nhất hai phần ba số thành viên có biểu hiện thụ động. Hơn nữa, vòng đời của hầu hết các DAO rất ngắn, nếu coi 6 tháng không có đề xuất mới là dấu hiệu của sự tan rã của DAO, thì thời gian sống trung bình của chúng chỉ là 18 tháng. Do đó, cách thiết kế các cơ chế khuyến khích hiệu quả để nâng cao tỷ lệ tham gia của các thành viên, từ đó đạt được sự phát triển bền vững của tổ chức, đã trở thành một thách thức quan trọng mà các nhà quản trị DAO phải đối mặt.
Cân bằng giữa lợi ích thương mại và lợi ích công cộng. Dù là từ góc độ cá nhân hay tổ chức, DAO cần phải cân nhắc những mâu thuẫn tiềm tàng giữa lợi ích thương mại và lợi ích công cộng. Trong DAO, nhiều thành viên chỉ quan tâm đến lợi nhuận thương mại ngắn hạn mà không chú ý đến quản trị tổ chức, dẫn đến vấn đề "mắc cạn" thường xuyên xảy ra, điều này xung đột với những người xây dựng DAO có tầm nhìn dài hạn. Từ góc độ tổ chức, nếu theo đuổi hiệu quả sản xuất và tăng trưởng giá trị thương mại, có thể cần một cấu trúc quyền lực tập trung để nâng cao hiệu quả ra quyết định và hoạt động của tổ chức; trong khi nhấn mạnh lợi ích công cộng cần một cấu trúc tổ chức và cơ chế ra quyết định dân chủ, đảm bảo thành viên tham gia bình đẳng và thông tin minh bạch, nhưng điều này có thể dẫn đến quá trình ra quyết định chậm chạp. Do đó, DAO cần tìm ra sự cân bằng động giữa lợi ích thương mại và lợi ích công cộng, thông qua cấu trúc quản trị hợp lý và cơ chế ra quyết định, đạt được sự phối hợp hài hòa giữa hiệu quả sản xuất, tăng trưởng giá trị thương mại và bảo vệ lợi ích công cộng.
Chiến lược để thực hiện quản trị bền vững
Nhìn chung, DAO vẫn đang trong giai đoạn phát triển và khám phá, tiến bước qua việc thử và sai. Để đối phó với các vấn đề quản trị do xu hướng tập trung hóa quyết định, cơ chế bỏ phiếu đã được thiết kế lại. Dựa trên "một đồng xu một phiếu", nhiều mô hình bỏ phiếu mới đã được đề xuất, điển hình là bỏ phiếu bình phương, bỏ phiếu theo số lượng tối thiểu, bỏ phiếu dựa trên uy tín, v.v. Hơn nữa, để nâng cao mức độ tham gia của các thành viên, nhiều mô hình quản trị kinh tế khuyến khích và phân phối cũng đã được đưa ra và thực hiện, ví dụ, DAO thường gián tiếp phân phối lại token cho các thành viên và cộng đồng rộng lớn hơn thông qua tiền thưởng, quỹ lợi ích, phần thưởng, tiền tip và hợp đồng lao động. Tuy nhiên, ngay cả khi người dùng được trao quyền lại, vẫn khó đảm bảo mọi người tham gia vào mỗi quyết định. Do đó, nhiều DAO bắt đầu thực hiện bỏ phiếu ủy quyền, tức là các thành viên có thể ủy quyền quyền bỏ phiếu cho những thành viên mà họ tin tưởng, điều này được coi là thực tiễn mới nhất của DAO đối với nền dân chủ linh hoạt.
Tuy nhiên, cũng cần nhận thức rằng chỉ cải thiện cơ chế bỏ phiếu là không đủ để giải quyết vấn đề quản trị của DAO. Trong quá trình ra quyết định của DAO, đảm bảo hiệu quả trong giao tiếp và thương thuyết là một thách thức quan trọng không thể thiếu. Thực tế, so với các tổ chức truyền thống, quyền ra quyết định trong DAO phân tán giữa các thành viên khác nhau, vì vậy việc nâng cao cơ chế giao tiếp giữa các thành viên trở nên đặc biệt quan trọng và có thể mang lại lợi ích tổ chức đáng kể cho DAO. Cụ thể, việc nâng cao cơ chế giao tiếp giữa các thành viên nên bao gồm ít nhất ba khía cạnh: tăng cường khả năng giải quyết xung đột trong giao tiếp ra quyết định, đảm bảo tính công bằng trong quá trình giao tiếp của các thành viên, và nâng cao chất lượng và hiệu quả của thương thuyết giao tiếp. Thông qua các cuộc thảo luận công khai xoay quanh các đề xuất của cộng đồng, các thành viên DAO có thể chia sẻ thông tin, trao đổi ý kiến, tạo ra sự đồng thuận, từ đó hình thành các quy tắc cộng đồng và giá trị tập thể, nhằm đạt được sự phát triển bền vững cho cộng đồng DAO.
Kết luận: Sự xem xét và phản ánh về DAO
DAO mang lại những kỳ vọng và hình dung mới nhất của nhân loại về hình thức tổ chức tốt hơn, nó trực tiếp giải quyết những vấn đề và nỗi đau của cách hợp tác truyền thống của con người, hứa hẹn sẽ cách mạng hóa cơ chế quản trị tổ chức. Tuy nhiên, rõ ràng là có một khoảng cách giữa lý tưởng và thực tế, trong tương lai gần, quá trình DAO đạt được mục tiêu tổ chức của mình sẽ không suôn sẻ, thậm chí có thể phát sinh ra những vấn đề mới.
Khoảng cách giữa lý tưởng và thực tế này không phải là đặc trưng riêng của DAO, mà là một hiện tượng phổ biến xuyên suốt lịch sử tiến hóa của các tổ chức. Bất kể công nghệ có tiến bộ đến đâu, vấn đề cơ bản mà các tổ chức phải đối mặt vẫn luôn là làm thế nào để thực hiện và duy trì quản trị hiệu quả. Nếu cơ chế quản trị không thể được cải thiện từ gốc rễ, thì lý thuyết về tổ chức xanh có lẽ chỉ là một ảo tưởng kiểu utopia, bất kỳ giá trị phổ quát nào như bình đẳng, tự do, dân chủ đều có thể trở thành cái bẫy về khái niệm. Hơn nữa, kinh nghiệm lịch sử đã nhiều lần chỉ ra rằng, tầm nhìn ban đầu của tổ chức thường sẽ xuất hiện sai lệch theo thời gian, chẳng hạn như, mạng xã hội từ sự kết nối mở đã phát triển thành độc quyền của nền tảng, cộng đồng mã nguồn mở bị kiểm soát bởi vốn thương mại, tổ chức phi lợi nhuận đi theo con đường thương mại hóa, những trường hợp như vậy không phải là hiếm, dường như sự phát triển của tổ chức luôn không chịu được thử thách của thời gian.
Do đó, chúng ta phải thừa nhận rằng không có thiết kế tổ chức nào là hoàn hảo, và sự cân nhắc và lựa chọn trong quá trình quản trị chính là chìa khóa để tổ chức đối phó với những thách thức phát triển bền vững. Các hình thức tổ chức khác nhau đều có những ưu nhược điểm riêng, và chúng tồn tại trong mối quan hệ đồng tồn tại chứ không phải thay thế lẫn nhau. Nếu xem mức độ phi tập trung và tự quản như một quang phổ, thì các loại hình tổ chức trong lịch sử, cũng như các giai đoạn phát triển khác nhau của cùng một tổ chức, đều nằm ở những vị trí khác nhau trên quang phổ này. Vì vậy, DAO không phải là câu trả lời cuối cùng cho tất cả các vấn đề về quản trị tổ chức; thay vì theo đuổi việc xây dựng một DAO hoàn hảo, chúng ta nên suy nghĩ và khám phá một số vấn đề thực tiễn: Trong hoàn cảnh nào cần tổ chức con người theo cách DAO? Ranh giới của DAO thực sự ở đâu? Trong DAO, quyết định nào phù hợp với "tập hợp ý kiến", và quyết định nào thì cần "quyết định cuối cùng"? Mặc dù những câu hỏi này có thể không có câu trả lời tiêu chuẩn, và có thể DAO thực sự không bao giờ được hiện thực hóa trong thế giới thực, nhưng những người lý tưởng có thể cảm thấy an ủi rằng các giá trị cốt lõi mà DAO theo đuổi chính là nguồn động lực thực sự thúc đẩy sự tối ưu hóa liên tục của hình thức tổ chức nhân loại.
Xem bản gốc
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
14 thích
Phần thưởng
14
8
Chia sẻ
Bình luận
0/400
SighingCashier
· 07-25 15:51
Xem xong lại muốn thở dài... Nói nửa ngày vẫn không phải là chơi đùa với mọi người thôi.
Xem bản gốcTrả lời0
SmartContractRebel
· 07-25 07:40
Nghe nói bây giờ DAO đều là bỏ phiếu một tay che trời, còn không bằng trung tâm hóa.
Xem bản gốcTrả lời0
AirdropHunter007
· 07-24 11:29
Hiểu về dao vẫn ít... đồ ngốc mới vẫn đang tìm kiếm Airdrop khắp nơi
Xem bản gốcTrả lời0
ser_we_are_ngmi
· 07-22 19:14
Lại đang thổi phồng dao, bản chất chẳng phải là máy bỏ phiếu sao.
Xem bản gốcTrả lời0
LiquidatedNotStirred
· 07-22 19:11
Cái hình thức tổ chức này thì không cần nói ở đâu, tôi hiểu thì cũng hiểu.
Xem bản gốcTrả lời0
WalletAnxietyPatient
· 07-22 19:10
Làm nhiều công cụ và lý thuyết như vậy còn không bằng quay về bản chất mà lười biếng.
Xem bản gốcTrả lời0
ApeWithNoFear
· 07-22 19:10
Quản lý gì đó đều là nói nhảm, không có quyền lực của các đại tư bản thì tất cả đều bằng không.
Xem bản gốcTrả lời0
GasBankrupter
· 07-22 18:54
À cái này... Quản lý đến bây giờ vẫn không phải là một mớ hỗn độn.
Thách thức và chiến lược ứng phó của DAO: Tiến hóa tổ chức từ lý tưởng đến thực tế
DAO: Đặc điểm của mô hình tổ chức mới, thách thức trong quản trị và chiến lược ứng phó
Lời mở đầu
Cuốn sách "Tái cấu trúc tổ chức" đã tổng hợp các mô hình tổ chức trong lịch sử loài người thành năm màu sắc và phân tích sâu sắc các đặc điểm của chúng. Trong đó, tổ chức màu xanh được coi là hình thái lý tưởng của tổ chức mới trong tương lai, với các đặc điểm như quyết định phân tán, quản lý tự chủ, sứ mệnh tiến hóa, và nhiều đặc điểm khác. Sự trỗi dậy của tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) trong những năm gần đây đã đại diện cho thực tiễn tiên tiến của khái niệm tổ chức màu xanh. Vậy, liệu DAO đã hoàn toàn bước vào quang phổ màu xanh? Mô hình tổ chức này "mới" ở điểm nào? Nó đang phải đối mặt với những thách thức nào trong quá trình quản trị? Hiện tại có những chiến lược nào để đối phó với những khó khăn trong quản trị? Bài viết này nhằm phân tích và phản ánh về những vấn đề này.
Sự nổi lên của DAO: Định nghĩa và đặc điểm
DAO là một mô hình tổ chức số mới xuất phát từ công nghệ tiền điện tử và blockchain. Tính đến tháng 8 năm 2024, đã có hơn 50.000 DAO được thành lập trên toàn cầu, với hơn 10 triệu người nắm giữ token quản trị và tổng số tiền trong kho bạc tập thể vượt quá 21 tỷ USD. DAO đã hình thành một thí nghiệm xã hội toàn cầu quy mô lớn, thể hiện tiềm năng to lớn trong việc định hình lại cách con người tổ chức và hợp tác.
Hiện tại, các cuộc thảo luận về DAO chủ yếu xoay quanh hai đặc điểm cốt lõi là phi tập trung và tự chủ, và tập trung vào hai khía cạnh công nghệ và quản trị. Ở khía cạnh công nghệ, công nghệ blockchain lưu trữ phân tán và hợp đồng thông minh có khả năng thực thi quyết định tự động là những đặc điểm thường được nhắc đến nhất. Dựa trên quan niệm "mã là luật", DAO triển khai các quy tắc cộng đồng dựa trên sự đồng thuận dưới dạng mã trên blockchain, một khi các điều kiện cụ thể cho việc thực thi quyết định được thỏa mãn, mã sẽ tự động thực thi mà không cần can thiệp của con người.
Trong quản trị, tính phi tập trung thể hiện ở việc quyền quyết định được chia sẻ bởi tất cả các thành viên và tính dân chủ trong quá trình ra quyết định. Mỗi DAO sẽ phát hành token quản trị để đảm bảo các thành viên có quyền bỏ phiếu chung. Tính dân chủ trong quá trình ra quyết định có nghĩa là DAO tuân theo các nguyên tắc cơ bản của dân chủ thương lượng và bỏ phiếu khi thực hiện quản trị tập thể xung quanh các đề xuất. Trong một DAO điển hình, quy trình ra quyết định hoàn chỉnh bao gồm: hình thành đề xuất trong cộng đồng, thảo luận đề xuất trên diễn đàn công khai, và thực hiện bỏ phiếu cho đề xuất trên nền tảng bỏ phiếu.
DAO tập hợp các thành viên lại với nhau, nhằm đạt được các mục tiêu tổ chức đặc trưng của nó. Có nhiều loại DAO khác nhau, như loại đầu tư, loại xã hội, loại truyền thông, v.v. Nói chung, DAO vừa có mục tiêu sinh lợi vừa đạt được sự bền vững cho cộng đồng. Mục tiêu trước tiên yêu cầu DAO tạo ra lợi nhuận cho các nhà đầu tư nắm giữ token của nó trong thị trường tiền điện tử đang thay đổi liên tục, trong khi mục tiêu thứ hai nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đạt được lợi ích chung cho cộng đồng.
Tóm lại, chúng ta có thể định nghĩa DAO là: một hình thức tổ chức dựa trên công nghệ blockchain, hợp đồng thông minh và tiền mã hóa, quyền quyết định được chia sẻ bởi tất cả các thành viên, các thành viên trong cộng đồng tự nguyện tham gia vào quyết định dân chủ dựa trên đề xuất, nhằm đạt được lợi nhuận thương mại và lợi ích chung của cộng đồng.
Sự xuất hiện của các khó khăn trong quản trị
Mặc dù có tầm nhìn đầy cảm hứng và những nguyên lý tổ chức tiên tiến, nhưng thực tiễn quản trị của DAO trong những năm qua đã đầy thách thức. Nhiều tổ chức mặc dù được đặt tên là DAO, nhưng mức độ phi tập trung của chúng không đồng đều. Nhìn chung, các vấn đề được thảo luận rộng rãi chủ yếu bao gồm:
Xu hướng tập trung quyền quyết định. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, sự phát triển của cộng đồng DAO thể hiện xu hướng độc quyền, theo thời gian, quyền bỏ phiếu và quyền quản trị cộng đồng đã quay trở lại tay một số ít người. Xét về phân bố token, các token quản trị trong DAO dần dần bị kiểm soát bởi một số "cá voi" hoặc một số liên minh cử tri, do đó tạo ra rủi ro kết quả bỏ phiếu bị thao túng bởi một số ít người. Về cấu trúc tổ chức, các thành viên DAO hình thành các cấp độ khác nhau trong quyền quản lý đề xuất, một số tổ chức tượng trưng cho trung tâm quyền lực dần dần được thiết lập, như ủy ban, hội đồng trung ương. Mặc dù điều này giúp nâng cao hiệu quả quản lý, nhưng cũng mang lại rủi ro tập trung quyền lực quá mức, khiến việc đảm bảo tính minh bạch trong quyết định của bộ phận quyền lực và hiệu quả giám sát bên ngoài trở thành thách thức mới.
Sự thờ ơ của cử tri và vòng đời ngắn. Tỷ lệ tham gia thấp trong quá trình quản trị là một trong những vấn đề nghiêm trọng nhất mà DAO phải đối mặt, mặc dù các thành viên được trao quyền tham gia quản trị và ra quyết định, nhưng phần lớn các thành viên không tham gia vào quá trình xem xét và bỏ phiếu về các đề xuất, ít nhất hai phần ba số thành viên có biểu hiện thụ động. Hơn nữa, vòng đời của hầu hết các DAO rất ngắn, nếu coi 6 tháng không có đề xuất mới là dấu hiệu của sự tan rã của DAO, thì thời gian sống trung bình của chúng chỉ là 18 tháng. Do đó, cách thiết kế các cơ chế khuyến khích hiệu quả để nâng cao tỷ lệ tham gia của các thành viên, từ đó đạt được sự phát triển bền vững của tổ chức, đã trở thành một thách thức quan trọng mà các nhà quản trị DAO phải đối mặt.
Cân bằng giữa lợi ích thương mại và lợi ích công cộng. Dù là từ góc độ cá nhân hay tổ chức, DAO cần phải cân nhắc những mâu thuẫn tiềm tàng giữa lợi ích thương mại và lợi ích công cộng. Trong DAO, nhiều thành viên chỉ quan tâm đến lợi nhuận thương mại ngắn hạn mà không chú ý đến quản trị tổ chức, dẫn đến vấn đề "mắc cạn" thường xuyên xảy ra, điều này xung đột với những người xây dựng DAO có tầm nhìn dài hạn. Từ góc độ tổ chức, nếu theo đuổi hiệu quả sản xuất và tăng trưởng giá trị thương mại, có thể cần một cấu trúc quyền lực tập trung để nâng cao hiệu quả ra quyết định và hoạt động của tổ chức; trong khi nhấn mạnh lợi ích công cộng cần một cấu trúc tổ chức và cơ chế ra quyết định dân chủ, đảm bảo thành viên tham gia bình đẳng và thông tin minh bạch, nhưng điều này có thể dẫn đến quá trình ra quyết định chậm chạp. Do đó, DAO cần tìm ra sự cân bằng động giữa lợi ích thương mại và lợi ích công cộng, thông qua cấu trúc quản trị hợp lý và cơ chế ra quyết định, đạt được sự phối hợp hài hòa giữa hiệu quả sản xuất, tăng trưởng giá trị thương mại và bảo vệ lợi ích công cộng.
Chiến lược để thực hiện quản trị bền vững
Nhìn chung, DAO vẫn đang trong giai đoạn phát triển và khám phá, tiến bước qua việc thử và sai. Để đối phó với các vấn đề quản trị do xu hướng tập trung hóa quyết định, cơ chế bỏ phiếu đã được thiết kế lại. Dựa trên "một đồng xu một phiếu", nhiều mô hình bỏ phiếu mới đã được đề xuất, điển hình là bỏ phiếu bình phương, bỏ phiếu theo số lượng tối thiểu, bỏ phiếu dựa trên uy tín, v.v. Hơn nữa, để nâng cao mức độ tham gia của các thành viên, nhiều mô hình quản trị kinh tế khuyến khích và phân phối cũng đã được đưa ra và thực hiện, ví dụ, DAO thường gián tiếp phân phối lại token cho các thành viên và cộng đồng rộng lớn hơn thông qua tiền thưởng, quỹ lợi ích, phần thưởng, tiền tip và hợp đồng lao động. Tuy nhiên, ngay cả khi người dùng được trao quyền lại, vẫn khó đảm bảo mọi người tham gia vào mỗi quyết định. Do đó, nhiều DAO bắt đầu thực hiện bỏ phiếu ủy quyền, tức là các thành viên có thể ủy quyền quyền bỏ phiếu cho những thành viên mà họ tin tưởng, điều này được coi là thực tiễn mới nhất của DAO đối với nền dân chủ linh hoạt.
Tuy nhiên, cũng cần nhận thức rằng chỉ cải thiện cơ chế bỏ phiếu là không đủ để giải quyết vấn đề quản trị của DAO. Trong quá trình ra quyết định của DAO, đảm bảo hiệu quả trong giao tiếp và thương thuyết là một thách thức quan trọng không thể thiếu. Thực tế, so với các tổ chức truyền thống, quyền ra quyết định trong DAO phân tán giữa các thành viên khác nhau, vì vậy việc nâng cao cơ chế giao tiếp giữa các thành viên trở nên đặc biệt quan trọng và có thể mang lại lợi ích tổ chức đáng kể cho DAO. Cụ thể, việc nâng cao cơ chế giao tiếp giữa các thành viên nên bao gồm ít nhất ba khía cạnh: tăng cường khả năng giải quyết xung đột trong giao tiếp ra quyết định, đảm bảo tính công bằng trong quá trình giao tiếp của các thành viên, và nâng cao chất lượng và hiệu quả của thương thuyết giao tiếp. Thông qua các cuộc thảo luận công khai xoay quanh các đề xuất của cộng đồng, các thành viên DAO có thể chia sẻ thông tin, trao đổi ý kiến, tạo ra sự đồng thuận, từ đó hình thành các quy tắc cộng đồng và giá trị tập thể, nhằm đạt được sự phát triển bền vững cho cộng đồng DAO.
Kết luận: Sự xem xét và phản ánh về DAO
DAO mang lại những kỳ vọng và hình dung mới nhất của nhân loại về hình thức tổ chức tốt hơn, nó trực tiếp giải quyết những vấn đề và nỗi đau của cách hợp tác truyền thống của con người, hứa hẹn sẽ cách mạng hóa cơ chế quản trị tổ chức. Tuy nhiên, rõ ràng là có một khoảng cách giữa lý tưởng và thực tế, trong tương lai gần, quá trình DAO đạt được mục tiêu tổ chức của mình sẽ không suôn sẻ, thậm chí có thể phát sinh ra những vấn đề mới.
Khoảng cách giữa lý tưởng và thực tế này không phải là đặc trưng riêng của DAO, mà là một hiện tượng phổ biến xuyên suốt lịch sử tiến hóa của các tổ chức. Bất kể công nghệ có tiến bộ đến đâu, vấn đề cơ bản mà các tổ chức phải đối mặt vẫn luôn là làm thế nào để thực hiện và duy trì quản trị hiệu quả. Nếu cơ chế quản trị không thể được cải thiện từ gốc rễ, thì lý thuyết về tổ chức xanh có lẽ chỉ là một ảo tưởng kiểu utopia, bất kỳ giá trị phổ quát nào như bình đẳng, tự do, dân chủ đều có thể trở thành cái bẫy về khái niệm. Hơn nữa, kinh nghiệm lịch sử đã nhiều lần chỉ ra rằng, tầm nhìn ban đầu của tổ chức thường sẽ xuất hiện sai lệch theo thời gian, chẳng hạn như, mạng xã hội từ sự kết nối mở đã phát triển thành độc quyền của nền tảng, cộng đồng mã nguồn mở bị kiểm soát bởi vốn thương mại, tổ chức phi lợi nhuận đi theo con đường thương mại hóa, những trường hợp như vậy không phải là hiếm, dường như sự phát triển của tổ chức luôn không chịu được thử thách của thời gian.
Do đó, chúng ta phải thừa nhận rằng không có thiết kế tổ chức nào là hoàn hảo, và sự cân nhắc và lựa chọn trong quá trình quản trị chính là chìa khóa để tổ chức đối phó với những thách thức phát triển bền vững. Các hình thức tổ chức khác nhau đều có những ưu nhược điểm riêng, và chúng tồn tại trong mối quan hệ đồng tồn tại chứ không phải thay thế lẫn nhau. Nếu xem mức độ phi tập trung và tự quản như một quang phổ, thì các loại hình tổ chức trong lịch sử, cũng như các giai đoạn phát triển khác nhau của cùng một tổ chức, đều nằm ở những vị trí khác nhau trên quang phổ này. Vì vậy, DAO không phải là câu trả lời cuối cùng cho tất cả các vấn đề về quản trị tổ chức; thay vì theo đuổi việc xây dựng một DAO hoàn hảo, chúng ta nên suy nghĩ và khám phá một số vấn đề thực tiễn: Trong hoàn cảnh nào cần tổ chức con người theo cách DAO? Ranh giới của DAO thực sự ở đâu? Trong DAO, quyết định nào phù hợp với "tập hợp ý kiến", và quyết định nào thì cần "quyết định cuối cùng"? Mặc dù những câu hỏi này có thể không có câu trả lời tiêu chuẩn, và có thể DAO thực sự không bao giờ được hiện thực hóa trong thế giới thực, nhưng những người lý tưởng có thể cảm thấy an ủi rằng các giá trị cốt lõi mà DAO theo đuổi chính là nguồn động lực thực sự thúc đẩy sự tối ưu hóa liên tục của hình thức tổ chức nhân loại.