Ticaret korumacılığı yeniden ortaya çıkıyor, şifreleme piyasası yeni zorluklarla karşı karşıya

1930'da Smoot-Hawley Tarife Yasası'nın küresel ekonomi üzerinde yarattığı hasar hala akıllardadır. O dönemde yerli sanayiyi koruma bahanesiyle başlatılan gümrük savaşları, nihayetinde küresel ticaretin keskin bir şekilde daralmasına ve Büyük Buhran'ın ciddiyetinin ve etkisinin artmasına neden oldu. Yaklaşık yüz yıl sonra, ticaret korumacılığının gölgesi tekrar dünyayı sarmalamıştır.

2025 yılında, Amerika Birleşik Devletleri Çin mallarına uygulanan gümrük vergilerini %125'e çıkaracağını açıkladı, küresel piyasa hemen tanıdık bir soğukluk hissetti. Çin Ticaret Bakanlığı hızlı bir yanıt vererek, eğer ABD tarafı "vergi sayıları oyununa" devam ederse, Çin tarafının "önemsemeyeceğini" ve daha fazla karşı tedbir alma hakkını saklı tuttuğunu belirtti. Bu arada, ABD hükümeti 75 ülkeye "90 günlük gümrük vergisi askısı" önerisinde bulundu, genel vergi oranını %10'a düşürdü, ancak Çin, Meksika ve Kanada'yı dışarıda bıraktı. Bu hedefe yönelik ticaret stratejisi sadece Çin ile ABD arasındaki ekonomik ayrışma riskini artırmakla kalmadı, aynı zamanda küresel sermaye akışının yeni savaş alanı olan şifreleme piyasasını da yeni zorluklarla karşı karşıya bıraktı.

Tarihin Uyarısı

1930'larda Smoot-Hawley Tarife Kanunu'nun neden olduğu trajedi, ülkelerin karşılıklı olarak gümrük tarifeleri uyguladığı bir kısır döngüye girmesi ve nihayetinde uluslararası ticaret sisteminin çökmesi olmuştur. 20. yüzyılın en yıkıcı ticaret politikalarından biri olarak görülen bu yasa, çağdaş karar vericilere bir uyarı niteliği taşımaktadır: Ticaret korumacılığı, ekonomik sıkıntıları çözmek için asla iyi bir yol değildir.

1930'da, ABD Kongresi, ithalat tarife ortalamasını %59'a çıkaran bu yasayı kabul etti. Amaç, Büyük Buhran'dan etkilenen yerli sanayiyi korumaktı, ancak bu, felaket niteliğinde bir zincirleme tepkiye yol açtı. Küresel ana ticaret ortakları hızla misilleme önlemleri aldı ve 1929-1934 yılları arasında uluslararası ticaret hacmi neredeyse üçte iki oranında küçüldü. ABD ihracatı %70 oranında düştü ve küresel işsizlik oranı daha da kötüleşti. Bu politika, yalnızca ABD ekonomisini kurtaramadı, aynı zamanda Büyük Buhran'ın derinliğini ve süresini artırdı ve ticari korumacılığın ölümcül zayıflığını ortaya çıkardı: küreselleşen ekonomide, tek taraflı olarak yüksek ticaret engelleri oluşturmak kaçınılmaz olarak "geri dönme etkisi" yaratır. Daha da ciddi olanı, bu yasa uluslararası çok taraflı ticaret işbirliğinin temelini yok etti, ekonomik milliyetçilik duygularını körükledi ve II. Dünya Savaşı öncesi uluslararası ekonomik düzenin çöküşü için tehlikeleri hazırladı.

Mevcut Gümrük Stratejisi

2025 yılı ticaret savaşı, 1930'daki durumdan farklı. ABD, "seçici gümrük savaşı" ile küresel tedarik zincirini yeniden şekillendirmeye çalışıyor - bir yandan Çin'e büyük baskı yaparken, diğer yandan çoğu ülkeyle ilişkileri geçici olarak yumuşatıyor. Bu "böl ve fethet" stratejisi, dışarıdan bakıldığında zeki gibi görünse de, aslında riskler barındırıyor. Dünya'nın ikinci büyük ekonomisi olan Çin, artık 1930'lardaki o pasif tepki veren ticaret zayıf ülkesi değil. ABD'nin gümrük tarifelerini artırma duyurusuna karşı, Çin hemen eşit bir şekilde misilleme yapmadı; bunun yerine "ihmal etme" tutumuyla soğuk bir şekilde karşılık vererek, aynı zamanda "dolarsızlaşma" planlarını hızlandırdı. Bu stratejik kararlılık, piyasaların yeni bir ticaret savaşının 1930'lardaki gibi kapsamlı bir kaosa dönüşmeyeceğini, aksine daha kalıcı bir tüketim savaşına dönüşeceğini fark etmesine neden oldu.

Kripto piyasasının tepkisi

ABD hükümetinin gümrük tarifesi politikası, küresel finans piyasalarında şiddetli dalgalanmalara neden oldu, şifreleme piyasası da kapsamlı bir darbe aldı. Bitcoin, 83,500 dolardan 74,500 dolara düştü, Ethereum ise daha büyük bir kayıp yaşadı ve 1,800 dolardan 1,380 dolara geriledi, diğer şifreleme para birimlerinin toplam piyasa değeri ise yüzde 40'tan fazla yarıya indi. Piyasa likiditesi belirgin bir şekilde daraldı, Bitcoin'in aylık fon akışı zirve noktası olan 100 milyar dolardan 6 milyar dolara aniden düştü, Ethereum ise 6 milyar dolarlık net çıkışa geçti. Büyük ölçekli "teslimiyet tarzı satışlar" ortaya çıkmasına rağmen, fiyatların gerilemesiyle birlikte, kayıpların boyutu giderek küçülüyor ve kısa vadeli satış baskısının sona erebileceğini gösteriyor.

Teknik açıdan, 93,000 dolar Bitcoin'in yükseliş momentumunu yeniden kazanması için kritik direnç seviyesi haline geldi. 65,000-71,000 dolar aralığı, boğaların koruması gereken temel destek alanıdır. Mevcut piyasa kritik bir aşamaya girdi, eğer destek seviyesinin altına düşerse, çoğu yatırımcı zarar durumuna girecek ve bu daha şiddetli bir piyasa ayarlamasını tetikleyebilir. Genel olarak, kripto piyasası küresel likidite değişimlerine son derece duyarlıdır; bu tarife politikası nedeniyle ortaya çıkan belirsizlik geniş çaplı bir etki yaratmıştır. Piyasanın istikrar kazanıp kazanamayacağı, ilerleyen politikaların yönü ve sermayenin geri dönüş durumu ile belirlenecektir.

Sonuç

Kripto piyasası bu oyunda hem pasif bir kabul eden hem de aktif bir değişken olarak yer almaktadır. Uluslararası durum gerginleştiğinde ve küresel para sistemi çalkantılı hale geldiğinde, yatırımcılar herhangi bir hükümet veya varlık tarafından kontrol edilmeyen, kıt, küresel bir dijital değer saklama aracı arayışına girebilirler. Belki de eski düzenin itibarı ticaret savaşları tarafından aşındığında, yeni sistemin tohumları sessizce filizlenmeye başlar.