Yaşamsal Para soygun davasının yarattığı düşünceler: Şifreleme varlıklarının yasal durumu ve korunması

Son yıllarda, şifreleme para teknolojisinin gelişimiyle birlikte, şifreleme para kamuoyunun dikkatini çekmeye başladı. Bu varlıklar kodlar ve veriler olarak görünse de, içerdikleri değer, devredilebilirlik ve tekelcilik, onları malın temel özellikleri ile donatmaktadır. Çin'de, ilgili politikalar sanal paranın yasal para olarak kullanılmasını yasaklasa da, yargı pratiğinde genellikle "belirli sanal ürünler" veya "veri tipi mülk" olarak kabul edilmektedir.

Ceza adaleti alanında, Yaşamsal Para ile ilgili davalarda artış eğilimi gözlemlenmektedir; bu davalar genellikle dolandırıcılık, hırsızlık ve bilgisayar suçları gibi türler üzerine yoğunlaşmaktadır. Ancak, doğrudan şiddet veya tehditle Yaşamsal Para elde etme vakaları görece nadirdir. 2021'de Jiangxi Yichun'da meydana gelen bir Bitcoin soygun olayı ((2022) Gan 09 Ceza son 9 numara) özellikle ve karmaşıklığı nedeniyle, adli uygulamalarda tipik bir vaka haline gelmiş ve şifreleme varlıklarının ceza davalarındaki nitelendirilmesi ve ceza tayini için önemli bir referans sağlamıştır.

Olay Özeti: Başarısız Bir Bitcoin Soygun Planı

2021 Mayıs'ta, kripto paradan zarar eden Lai, Öğretmen Peng'in en az 5 Bitcoin'e sahip olduğunu öğrendi ve soygun yapma fikri aklına geldi. Baidu BBS üzerinden bir çete kurmaya çalıştı ve birisi gönüllü olarak katıldı. İki kişi Yichun'da buluşarak detaylı bir plan hazırladı, en az 4 kişiyi soygun için toplama niyetindeydiler. Ancak, çetenin tamamlanmasından önce, polis ipuçlarına dayanarak iki kişiyi yakaladı ve suç planı uygulanamadı.

İlk mahkeme, iki kişinin soygun suçunu işlediğine karar vererek, Lai'yi üç yıl, Xiang'ı bir yıl hapis cezasına çarptırdı. İkinci mahkeme ise, olayın soygun hazırlık aşamasında olduğunu, gerçek bir kayba neden olmadığını ve Bitcoin değerine makul bir değerlendirme yapılmadığını belirterek, Lai'nin cezasını bir yıl altı aya, Xiang'ın cezasını ise dokuz aya indirdi ve ceza süresini önemli ölçüde kısalttı.

Yaşamsal Para soygununun hukuki niteliği

Bu davanın ana tartışması şudur: Bitcoin'in soygun olarak "soygun suçu" anlamına gelip gelmeyeceği? Mahkemenin geçerli kararı olumlu bir yanıt vermektedir.

Bitcoin temelde bir dizi şifreleme verisi olmasına rağmen, değiştirilebilirlik, devredilebilirlik ve gerçek piyasa değeri gibi özelliklere sahiptir ve bu nedenle "genel mülk" tanımına uymaktadır. İkinci derece mahkeme, 2013'teki ilgili kurumların bildirisini alıntılayarak Bitcoin'i "belirli bir sanal ürün" olarak tanımlamış ve bunun yasal olarak korunması gereken "veri türü mülk" olarak kabul edilmesine karar vermiştir. Bu nedenle, Bitcoin'in gaspet edilmesi, geleneksel nakit veya fiziksel malların gaspedilmesi ile özde bir fark taşımamaktadır ve aynı şekilde başkalarının mülkiyet çıkarlarına zarar vermektedir.

Bu davada, Lai ve diğerlerinin fiilen soygun eyleminde bulunmamasına rağmen, eylemleri suç hazırlık aşamasına ulaşmıştır. Mahkeme ilgili yargı açıklamalarına dayanarak, nihayetinde eylemlerinin soygun suçu oluşturduğunu tespit etmiş, ancak cezada indirim yapmıştır.

Yaşamsal Para suçlarının ceza değerlendirmesi

Sanal paranın yer aldığı suç davalarında, ceza tayininde anahtar "mülk değerinin" belirlenmesidir. Bu davada, birinci derece mahkeme olay anındaki Bitcoin'in piyasa fiyatını esas alarak, "miktarının özellikle büyük" olduğuna ve ağır ceza verilmesine karar vermiştir. Ancak, ikinci derece mahkeme bu uygulamanın sorunlu olduğunu düşünmektedir:

1. Davanın uygulanma aşamasına girmediği için, gerçek bir mal edinilmedi.
2. Bitcoin, yurt içinde yasal bir ticaret pazarından yoksundur ve fiyat belirleme standartları belirsizdir.
3. Soygun suçunun mahkumiyeti, elde edilen gerçek miktara dayanarak belirlenmelidir; planlama aşamasında değerin kesin bir şekilde tanımlanması zordur.

İkinci derece mahkeme, Yaşamsal Para gibi şifreleme varlıklarının değerinin belirlenmesinin "kaybı telafi etme" ilkesine göre olması gerektiğini, mağdurun gerçek kaybının temel referans noktası olarak alınması gerektiğini ve aşağıdaki faktörleri esas alacağını belirtti:

1. Mağdurun satın alma fiyatı (öncelikle uygulanır)
2. Olay anında işlem platformu fiyatı
3. Satış fiyatı (varsa)

Mahkeme aynı zamanda, ülkemizin Bitcoin'in para statüsünü tanımadığına rağmen, özel mülkiyetin ve devrinin yasaklanmadığını vurguladı. Bu nedenle, mağdurun Yaşamsal Para'nın yasal mülkiyeti yasal koruma altında olmalıdır.

Sonunda, temyiz mahkemesi "büyük miktarda" soygun nedeniyle daha ağır bir ceza verilmemesine karar verdi, bunun yerine soygun hazırlık aşamasının tehlikesi, yöntemleri ve mevcut riskleri dikkate alarak daha hafif bir hüküm verdi.

Sonuç: Şifreleme Varlıklarının Hukuki Korumasının Gelecek Görünümü

Bu davanın kararı, sadece Yaşamsal Para soygun davalarına rehberlik etmekle kalmıyor, aynı zamanda bir mesaj da iletiyor: Yaşamsal Paranın mülkiyet niteliği, Çin ceza hukuku pratiğinde geniş bir şekilde kabul edilmiştir.

Mevcut hukuk çerçevesinde, Bitcoin gibi şifreleme varlıkları para niteliği taşımamakla birlikte, önemli bir mülkiyet değerine sahiptir. Bu tür varlıklara herhangi bir şekilde zarar verilmesi durumunda, eylem sahibinin yasa dışı olarak tasarruf etme amacı taşıdığı sürece, mülkiyet suçları kapsamında değerlendirilecektir.

Dijital ekonominin derinlemesine gelişimi ile birlikte, şifreleme varlıklarını içeren ceza davaları daha çeşitli hale gelecektir ve yargı organları daha fazla yeni zorluklarla karşılaşacaktır. Gelecekte, yasaların Yaşamsal Para'nın hukuki niteliğini, piyasa değerleme standartlarını ve veri ile mülkiyet arasındaki sınırları daha da netleştirmesi gerekecektir; daha birleşik ve istikrarlı yargı kararları kuralları oluşturulmalıdır. Aynı zamanda, ilgili hukuk çalışanlarının da bu alandaki hukuki sorunlarla daha iyi başa çıkabilmek için mesleki yeterliliklerini sürekli olarak artırmaları gerekmektedir.

Görünen o ki, şifreleme varlıkları giderek daha fazla yasal tanınma ve koruma elde edecek, bu varlıkların sahiplerinin meşru haklarına karşı herhangi bir ihlal, sert yasal yaptırımlarla karşılaşacaktır.