1. Bối cảnh ngành và phân tích tình hình hiện tại

1.1 Tổng quan về DeSci

Từ kỷ nguyên thủ công dựa vào sự hợp tác của con người trong sản xuất kiểu xưởng, đến thời đại cơ giới hóa tái cấu trúc hệ thống nhà máy chạy bằng hơi nước; từ kỷ nguyên điện khí hóa, nền kinh tế quy mô được tiêu chuẩn hóa bởi dây chuyền lắp ráp, đến kỷ nguyên thông tin cuộc cách mạng chuỗi cung ứng toàn cầu do công nghệ máy tính châm ngòi; và bây giờ, mạng lưới ra quyết định thông minh dựa trên thuật toán của kỷ nguyên AI — mọi cuộc cách mạng công nghệ đều định hình lại hình thức tổ chức của các yếu tố sản xuất. Sự xuất hiện của công nghệ blockchain, lần đầu tiên, đạt được 'tự động hóa tin cậy' thông qua các giao thức toán học, cho phép xác nhận quyền sở hữu trí tuệ trên chuỗi, lưu thông phi tập trung tài sản dữ liệu và phân phối giá trị được dẫn dắt bởi các hợp đồng thông minh. Thông qua kiến thức và lưu trữ dữ liệu trên chuỗi, DeSci (Khoa học phi tập trung) đang dẫn đầu một cuộc cách mạng mô hình công nghệ đột phá, cố gắng giải phóng khoa học khỏi tháp ngà khép kín, và logic cơ bản của các mối quan hệ sản xuất của con người đang trải qua một bước nhảy vọt ở cấp độ mô hình.

Trước đây, DeSci track đã trải qua một làn sóng thị trường phụ động nóng, nhưng hiện nay đã dần dần nguội đi. Trong làn sóng trước đó, đó là một biểu hiện tài chính được dự kiến, xuất hiện dưới các hình thức như Memecoin. Chúng ta không thể phủ nhận DeSci track vì điều này. Ngược lại, chúng ta nên thực hiện phân tích sâu sắc vào thời điểm hiện tại, hiểu rõ giá trị thực sự đằng sau DeSci, và tác động đối với sự chuyển đổi tương lai của các mô hình công nghệ.

Sự dịch chuyển mô hình công nghệ khó

Khái niệm cốt lõi của DeSci bao gồm những khía cạnh chính sau đây:

· Cơ chế Khuyến khích: Định hình lại Phân phối Giá trị của Nghiên cứu Khoa học
DeSci hoàn toàn thay đổi mô hình phân phối giá trị truyền thống trong nghiên cứu khoa học bằng cách giới thiệu một hệ thống khuyến khích dựa trên blockchain. Các nhà nghiên cứu có thể nhận được sự công nhận học thuật và phần thưởng kinh tế thông qua hệ thống token economy, NFT papers, hoặc hệ thống danh tiếng, không chỉ khuyến khích việc chia sẻ kiến thức một cách rộng rãi, mà còn cung cấp các con đường mới cho việc thương mại hóa kết quả nghiên cứu.

· Phi tập trung: Tái cơ cấu Cấu trúc Quyền lực của Nghiên cứu Khoa học
Trong các mô hình nghiên cứu truyền thống, phân bổ nguồn lực và đánh giá kết quả thường được kiểm soát bởi một số cơ quan trung ương, dẫn đến sự phân phối nguồn lực không đều và sự hạn chế về sáng tạo. DeSci, thông qua các mô hình được động viên bởi cộng đồng như DAOs (Tổ chức Tự trị Phi tập trung), phân quyền cho cộng đồng nghiên cứu, đạt được việc phân bổ nguồn lực dân chủ.

· Giảm ngưỡng nghiên cứu khoa học: thúc đẩy dân chủ hóa nghiên cứu khoa học
DeSci giảm thiểu rào cản tham gia vào nghiên cứu khoa học thông qua cơ sở hạ tầng phân quyền như các nền tảng dữ liệu mở, tài nguyên tính toán phân tán, vv. Các nhà nghiên cứu từ các nước đang phát triển, các nhà khoa học độc lập và các nhà khoa học dân sự đều có thể truy cập bình đẳng vào các nguồn lực khoa học toàn cầu và đóng góp vào nỗ lực của mình.

- Dữ liệu minh bạch: Xây dựng lại Hệ thống Niềm tin Học thuật
Tính chất có thể theo dõi của công nghệ blockchain cung cấp hỗ trợ kỹ thuật cho tính minh bạch và xác minh của dữ liệu nghiên cứu khoa học. Từ thiết kế thí nghiệm đến thu thập dữ liệu, và sau đó là xuất bản kết quả, mỗi bước đều có thể được ghi lại và được xác minh công khai. Điều này có thể hiệu quả ngăn chặn hành vi không đạo đức trong học thuật và tăng cường niềm tin của công chúng vào nghiên cứu khoa học.

Bản chất của DeSci là sự trở lại với bản chất của khoa học - khoa học nên là tài sản chung của toàn nhân loại, không phải là lãnh địa độc quyền của một số tổ chức hoặc tầng lớp elít. Trong mô hình nghiên cứu khoa học truyền thống, việc tạo ra và phổ biến kiến thức được kiểm soát bởi các tầng lớp trung gian, dẫn đến việc khoa học dần dần lệch khỏi ý định ban đầu của mở cửa và hợp tác. DeSci, thông qua các phương tiện công nghệ, cố gắng phá vỡ những rào cản này và đưa khoa học trở lại bản chất phi tập trung của nó. Đó không chỉ là một đổi mới công nghệ mà còn là một cuộc cách mạng trong triết học khoa học.

1.2 Sự khác biệt cần thiết giữa DeSci và hệ thống nghiên cứu khoa học truyền thống

1.2.1 Chế độ cộng tác: Từ đối đầu phân mảnh đến hợp tác hữu cơ

Hệ thống nghiên cứu truyền thống thường có cấu trúc 'cách biệt tam giác' điển hình: các cơ quan tài trợ (chính phủ/công ty), các nhóm nhà khoa học và nhà xuất bản tạo thành một vòng lặp kín lợi ích, nhưng thiếu cơ chế cân bằng giá trị.

Các nhà tài trợ thường đánh giá kết quả nghiên cứu dựa trên chỉ số KPI ngắn hạn, buộc các nhà khoa học phải theo đuổi 'kết quả có thể công bố' thay vì giải quyết các vấn đề thực sự;

Các nhà khoa học phải dành một lượng lớn nỗ lực cho các ứng dụng dự án và quy trình tuân thủ thay vì nghiên cứu sâu rộng để đảm bảo việc tài trợ liên tục.

Nhà xuất bản độc quyền các kênh giao tiếp học thuật, thu phí đăng ký cao (doanh thu hàng năm của thị trường xuất bản khoa học toàn cầu vượt quá 19 tỷ USD), mà không cung cấp lợi nhuận hợp lý cho người sản xuất kiến thức.

Sự phân mảnh này dẫn đến hơn 30% nguồn tài trợ nghiên cứu toàn cầu (khoảng $60 tỷ) bị lãng phí vào các thí nghiệm lặp đi lặp lại hoặc không thể tái sản xuất. DeSci, thông qua một khung hợp tác dựa trên hợp đồng thông minh, tái cấu trúc mối quan hệ ba bên:

· Nhà tài trợ có thể huy động quỹ thông qua DAO và đặt mục tiêu dài hạn (như 'trì hoãn quá trình lão hóa'), với cách phân bổ tài nguyên được xác định thông qua bỏ phiếu cộng đồng;
· Những nhà khoa học nhận phần thưởng token dựa trên sự đóng góp dữ liệu, mã nguồn mở, hoặc khả năng tái tạo thí nghiệm, với lợi nhuận kinh tế liên quan trực tiếp đến việc tạo ra giá trị thực sự;
Vai trò của các nhà xuất bản được thay thế bằng các bài báo NFT và lưu trữ phi tập trung, giảm chi phí phổ biến kiến thức lên đến hơn 90%.

1.2.2 Vượt qua 'Thung lũng tử thần': Từ Sự phá vỡ Tuyến tính đến Tăng tốc Vòng đóng

Bản chất của 'thung lũng của cái chết' truyền thống trong quá trình biến đổi sản xuất, giáo dục và nghiên cứu là thất bại của hệ thống chuyển giao kiến thức: trong chuỗi nghiên cứu cơ bản (bài báo) → phát triển áp dụng (bằng sáng chế) → biến đổi thương mại (sản phẩm), mỗi giai đoạn được dẫn dắt bởi các đơn vị khác nhau và thiếu cơ chế khuyến khích để kết nối. Ví dụ, Viện Quốc gia về Sức khỏe (NIH) tại Hoa Kỳ đầu tư 45 tỷ đô la hàng năm, nhưng chỉ có 0,4% kết quả nghiên cứu cơ bản vào giai đoạn thử nghiệm lâm sàng; vấn đề chính nằm ở chỗ: các công ty dược phẩm khóa dữ liệu thử nghiệm để bảo vệ bí mật thương mại, dẫn đến thử và sai (tốn 2,6 tỷ đô la cho mỗi loại thuốc chỉ trong giai đoạn nghiên cứu tiền lâm sàng); đồng thời, vốn rủi ro cũng thích hỗ trợ các dự án trưởng thành ở giai đoạn muộn hơn, khiến cho nghiên cứu đột phá sớm gặp khó khăn trong việc nhận được sự hỗ trợ.

Thung lũng của cái chết giữa ngành công nghiệp, giáo dục đại học và nghiên cứu, Nguồn: Truyền thông Y học Dịch chuyển

DeSci nhằm mục tiêu phá vỡ rào cản trong việc phân phối quỹ nghiên cứu theo cách truyền thống và thúc đẩy sự hợp tác nghiên cứu hiệu quả hơn bằng cách giới thiệu công nghệ blockchain và Web3. Khác với tính cô lập của các mô hình truyền thống, DeSci cho phép các nhà tài trợ, nhà khoa học và nhà xuất bản đạt được sự hợp tác sâu hơn thông qua các cơ chế phi tập trung, giải quyết các vấn đề về quỹ, chia sẻ dữ liệu và kết quả nghiên cứu minh bạch. DeSci xây dựng một bộ kích thích biến đổi thông qua sự đổi mới mô hình kỹ thuật - kinh tế:

· Công nghệ Tokenization IP: Ví dụ, nền tảng Molecule biến tài sản trí tuệ nghiên cứu và phát triển thuốc thành IP-NFT, cho phép nhà đầu tư mua cổ phần theo phân đoạn. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng phương pháp này rút ngắn chu kỳ tài trợ của các dự án dược phẩm giai đoạn sớm đi 60%;
· Dung lượng dữ liệu: Các nền tảng như Ocean Protocol thiết lập các thị trường giao dịch dữ liệu, cho phép các nhà nghiên cứu chia sẻ dữ liệu một cách an toàn và nhận lợi ích thông qua công nghệ tính toán bảo mật. Hơn 20PB dữ liệu y sinh đã được tải lên chuỗi thành công.
· Cơ chế hỗ trợ cộng đồng: VitaDAO sử dụng mô hình phân phối token ba giai đoạn 'nghiên cứu-phát triển-thương mại' để cho phép những nhà nghiên cứu cơ bản tiếp tục nhận 5%-15% doanh thu thông qua hợp đồng thông minh sau khi thuốc ra thị trường, hình thành một động lực vòng đóng.
· Phân bổ quỹ hiệu quả: Thông qua DAO và mô hình kinh tế được mã hóa, DeSci cung cấp sự hỗ trợ quỹ minh bạch và hiệu quả để tránh lãng phí tài nguyên. Ví dụ, VitaDAO cung cấp quỹ cho nghiên cứu chống lão hóa thông qua DAO và hỗ trợ 24 dự án.
· Xuất bản phi tập trung: DeSci đã thay đổi cách kết quả nghiên cứu được sản xuất và phổ biến, đảm bảo tính minh bạch và khả kiểm của kết quả thông qua blockchain, giảm chi phí xuất bản và giảm ảnh hưởng độc quyền của các nhà xuất bản truyền thống.
· Sở hữu và đánh giá minh bạch về nghiên cứu khoa học: Sự không thể thay đổi của blockchain đảm bảo sở hữu kết quả nghiên cứu khoa học, trong khi hợp đồng thông minh ghi lại quá trình đánh giá, tăng cường tính minh bạch của đánh giá và đảm bảo sự công bằng và hiệu quả của nghiên cứu.

Nghiên cứu khoa học truyền thống so với DeSci, Nguồn: Bio.xyz

Nhìn chung, DeSci thúc đẩy sự minh bạch, hiệu quả và sự hợp tác trong nghiên cứu khoa học thông qua công nghệ phi tập trung, giải quyết các hạn chế khác nhau trong các mô hình nghiên cứu truyền thống. Nó không chỉ thay đổi phân bổ quỹ, chia sẻ dữ liệu và quy trình xuất bản, mà còn tăng tốc quá trình chuyển đổi kết quả nghiên cứu thông qua sự hợp tác cộng đồng, thúc đẩy một môi trường khoa học mở và bao dung hơn và tạo ra một môi trường nghiên cứu hứa hẹn hơn.

1.2.3 Phân phối Giá trị: Từ Khai thác Tập trung đến Thắng Lợi Sinh thái

Trong hệ thống truyền thống, giá trị nghiên cứu bị độc quyền bởi một số nút tập trung:

· Biên lợi nhuận gộp của nhà xuất bản Elsevier đã được duy trì ở mức 37% trong thời gian dài, vượt xa các gigant công nghệ như Apple (24%);
· Phí xử lý cho một bài báo duy nhất trong tạp chí hàng đầu 'Nature' có thể lên đến $11,390, nhưng 97% số người xem xét làm việc tự nguyện;
Những tập đoàn dược phẩm khổng lồ phụ thuộc vào rào cản bằng sáng chế để có được lợi nhuận lớn (biên lợi nhuận ròng trung bình của mười tập đoàn dược lớn nhất thế giới là 18,7%), trong khi những người phát hiện ban đầu thường bị xem nhẹ.

Ngược lại, DeSci sử dụng logic phân bổ cấu trúc luồng giá trị có thể lập trình được:

· Định lượng đóng góp: Với sự trợ giúp của hệ thống danh tiếng trên chuỗi (như điểm Karma của DeSci Labs), các hành vi như trích dẫn bài báo, nộp mã nguồn, sao chép thí nghiệm, v.v. được chuyển đổi thành tài sản tín dụng có thể giao dịch;
· Phân bổ động: Hợp đồng thông minh tự động phân bổ lợi nhuận, ví dụ, dự án BioDAO tiêm 30% lợi nhuận từ bằng sáng chế vào quỹ cộng đồng, phân phối 45% theo đóng góp của nhà nghiên cứu và thưởng cho các nhà đầu tư sớm với 25%.
· Kích hoạt đuôi dài: Các nhà khoa học Châu Phi chia sẻ thiết bị phòng thí nghiệm thông qua LabDAO, giảm chi phí nghiên cứu 70%, và nhận được sự hỗ trợ tài chính toàn cầu dựa trên sự đóng góp dữ liệu.

Sự khác biệt giữa DeSci và nghiên cứu khoa học truyền thống không chỉ là nâng cấp công cụ kỹ thuật mà còn là tái cấu trúc quan hệ sản xuất. Khi những đột phá khoa học không còn bị hạn chế bởi ranh giới thể chế, giới hạn địa lý hoặc tìm kiếm quyền lực, nhân loại có thể bước vào một kỷ nguyên mới của "sự bùng nổ trí tuệ tập thể". Cũng giống như cộng đồng mã nguồn mở GitHub đã khai sinh ra ChatGPT, sự đổi mới hợp tác của hàng triệu nhà nghiên cứu trong hệ sinh thái DeSci có thể giải quyết những thách thức phức tạp mà các quốc gia hoặc doanh nghiệp riêng lẻ không thể vượt qua trong thập kỷ tới (chẳng hạn như liệu pháp Alzheimer hoặc phản ứng tổng hợp hạt nhân có kiểm soát). Mục tiêu cuối cùng của sự chuyển đổi này là đưa khoa học trở lại bản chất thuần khiết nhất của nó: dựa trên bằng chứng, chia sẻ cởi mở và phục vụ hạnh phúc của toàn nhân loại.

1.3 Kích thước thị trường và Các Tham gia Quan trọng

1.3.1 Kích thước thị trường

Hiện tại, kích thước thị trường của lĩnh vực DeSci đã tiệm cận gần 1 tỷ đô la Mỹ. Mặc dù vẫn đang ở giai đoạn khám phá sớm, tỷ lệ tăng trưởng hàng năm kết hợp (CAGR) dự kiến sẽ vượt quá 35% trong năm tiếp theo, cho thấy tiềm năng mở rộ cho việc mở rộ. Sự tăng trưởng này không chỉ được thúc đẩy bởi việc ứng dụng chín muối của công nghệ blockchain mà còn được hưởng lợi từ điểm đau của việc phân bổ quỹ nghiên cứu toàn cầu không cân đối: thị trường nghiên cứu truyền thống đầu tư hơn 200 tỷ đô la Mỹ hàng năm, nhưng một lượng lớn quỹ được lãng phí do các quy trình biểu mẫu và quản lý không hiệu quả của các cơ sở trung ương. Sự nổi lên của DeSci đang tái hình thành cảnh quan này: thông qua động viên token, quản trị phi tập trung và sự hợp tác mở, kích thước thị trường của nó được dự kiến sẽ vượt quá 50 tỷ đô la Mỹ vào năm 2030, trở thành một tuyến đường dọc trong lĩnh vực Web3 ngang hàng với tài chính và trí tuệ nhân tạo.

Tiềm năng của DeSci đã thu hút sự chú ý kép từ ngành công nghiệp tiền điện tử và cộng đồng học thuật. Vitalik Buterin, người sáng lập Ethereum, đã nhiều lần nhấn mạnh tầm quan trọng đột phá của DeSci đối với 'khoa học mở'. Các nhà lãnh đạo tiền điện tử như CZ, người sáng lập Binance, Arthur Hayes, đồng sáng lập BitMEX và Brian Armstrong, Giám đốc điều hành của Coinbase, đã xác nhận nó thông qua đầu tư và hỗ trợ. Ngoài ra, các nhà đầu tư hàng đầu như Fred Ehrsam, đồng sáng lập Paradigm và Balaji Srinivasan, cựu CTO của Coinbase, đã coi DeSci là 'cơ sở hạ tầng nghiên cứu thế hệ tiếp theo'. Các quỹ đầu tư mạo hiểm hàng đầu như a16z, Polychain Capital và Digital Currency Group cũng đã triển khai chiến lược, tập trung vào các DAO dược phẩm sinh học (chẳng hạn như VitaDAO) và các giao thức dữ liệu phi tập trung (chẳng hạn như Ocean Protocol).

Bản đồ dự án hệ sinh thái DeSci, Nguồn: Nghiên cứu Messari

1.3.2 Những người chơi chính

1.3.2.1 Molecule

Molecule được thành lập vào năm 2021 và là một giao thức phi tập trung được dành riêng cho việc làm đảo lộn mô hình nghiên cứu và phát triển công nghệ sinh học truyền thống. Dự án nhắm mục tiêu xây dựng một hệ sinh thái tài chính mới cho nghiên cứu sinh học giai đoạn đầu và giới thiệu trí tuệ sinh học (IP) một cách sáng tạo trên chuỗi, mở đường cho khái niệm IP-NFT, được biết đến với cái tên “OpenSea của công nghệ sinh học.”

Dựa trên IP-NFT, Molecule đã xây dựng một thị trường cho nghiên cứu dịch, nhằm mục đích tạo điều kiện kết nối hiệu quả giữa các nhà nghiên cứu và nhà tài trợ. Trên nền tảng Molecule Discovery, các nhà nghiên cứu có thể nộp đề xuất nghiên cứu, và nhà tài trợ có thể đánh giá các đề xuất và thương lượng các điều khoản hợp tác với các nhóm nghiên cứu. Điều này giúp Molecule cung cấp sự hỗ trợ mạnh mẽ cho việc dịch chuyển nghiên cứu cơ bản thành ứng dụng thực tế, thúc đẩy việc triển khai nhanh chóng của nghiên cứu y học từ lý thuyết đến thực hành. Là một nền tảng phát triển thuốc phi tập trung, nó hóa tài sản trí tuệ sinh học bằng mô hình IP-NFT, tạo điều kiện cho việc lưu thông hơn 200 triệu đô la quỹ nghiên cứu và thiết lập các đối tác với các công ty dược phẩm như Pfizer và Bayer.

1.3.2.2 VitaDAO

VitaDAO là một tổ chức tự trị phi tập trung (DAO) hướng đến cộng đồng, chuyên cung cấp hỗ trợ tài trợ sớm cho nghiên cứu tuổi thọ. VitaDAO đề xuất một giải pháp mới cho tình trạng thiếu kinh phí sớm và độc quyền công nghệ trong dược phẩm sinh học truyền thống, đặc biệt là trong nghiên cứu tuổi thọ. Bằng cách giới thiệu các cơ chế khuyến khích blockchain và kinh tế tiền điện tử, VitaDAO cam kết giúp các dự án nghiên cứu khoa học trong lĩnh vực tuổi thọ nhận được hỗ trợ tài trợ ban đầu quan trọng. Đổi lại, VitaDAO sẽ trực tiếp nắm giữ quyền sở hữu trí tuệ (IP) và quyền dữ liệu của các kết quả nghiên cứu được hỗ trợ và tích hợp các quyền này vào danh mục tài sản có thể truy cập công khai. Tổ chức thúc đẩy sự phát triển và sử dụng hơn nữa các quyền sở hữu trí tuệ này thông qua thị trường dữ liệu hoặc các con đường ủy quyền và thương mại hóa của dược phẩm sinh học truyền thống, đồng thời thực hiện mã hóa tài sản và phát hành mã thông báo quản trị gốc — $VITA. Các cá nhân hoặc tổ chức có thể nhận được mã thông báo $VITA bằng cách đóng góp công việc, quỹ hoặc các nguồn lực khác (chẳng hạn như dữ liệu hoặc sở hữu trí tuệ). Chủ sở hữu mã thông báo $VITA có thể tham gia vào việc quản lý và quản lý tài sản VitaDAO và nghiên cứu của nó.

1.3.2.3 BIO Protocol

Là dự án đầu tiên trong lĩnh vực DeSci nhận đầu tư từ Binance Labs, BIO Protocol đã thu hút sự chú ý rộng rãi. Ngoài Binance Labs, dự án cũng nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ từ nhiều cơ quan đầu tư rủi ro nổi tiếng trong lĩnh vực mã hóa và công nghệ sinh học, bao gồm 1kx, Boost VC, Sora Ventures, Zee Prime Capital, và quỹ công nghệ sinh học Northpond Ventures, với tổng quy mô hơn 3 tỷ đô la. Vào tháng 11 năm 2024, BIO Protocol đã hoàn thành thành công giai đoạn sơ sinh của việc tài trợ cộng đồng, tổng cộng 30,3 triệu đô la, đánh dấu bước quan trọng cho dự án trong việc hỗ trợ cộng đồng và quản trị phi tập trung.

Sứ mệnh cốt lõi của BIO Protocol là thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của công nghệ sinh học. Thông qua giao thức này, bệnh nhân, nhà khoa học và chuyên gia công nghệ sinh học trên toàn thế giới có thể cùng nhau tham gia tài trợ, xây dựng và chia sẻ các dự án công nghệ sinh học được mã hóa và sở hữu trí tuệ (IP), đưa nhiều khả năng đổi mới hơn vào lĩnh vực công nghệ sinh học; Nền tảng Launchpad của BIO Protocol sẽ cung cấp hỗ trợ tài chính và thanh khoản hiệu quả hơn cho các dự án sáng tạo trong lĩnh vực DeSci, đồng thời bằng cách thúc đẩy việc tạo ra và phát triển BioDAO, đẩy nhanh ứng dụng thực tế của công nghệ sinh học. Người sáng lập dự án Paul Kohlhaas tiết lộ rằng các chức năng Launchpad và chuyển token của BIO dự kiến sẽ chính thức ra mắt vào quý đầu tiên của năm 2025. BIO Protocol tập trung vào vấn đề khả năng tái tạo thử nghiệm, xây dựng thư viện giao thức nghiên cứu khoa học mã nguồn mở, giảm chi phí cộng tác toàn cầu thông qua các quy trình tiêu chuẩn hóa và xác minh trên chuỗi, và hiện bao gồm hơn 1.200 thí nghiệm sinh học.

1.3.2.4 Ocean Protocol

Ocean Protocol đã nhận được đầu tư chung từ Digital Currency Group và Jump Capital, và hoàn thành vòng tài trợ Series B trị giá 31 triệu USD do Borderless Capital dẫn đầu vào năm 2023, với mức định giá vượt quá 1 tỷ USD. Sứ mệnh cốt lõi của nó là xây dựng cơ sở hạ tầng nền kinh tế dữ liệu phi tập trung và giải quyết vấn đề cô lập dữ liệu nghiên cứu. Nó đã đạt được hai bước đột phá công nghệ lớn: 1. Compute-to-Data: chạy các thuật toán phân tích mà không cần di chuyển dữ liệu, Mayo Clinic đã tăng hiệu suất phân tích gen ung thư vú lên 35 lần; 2. Data NFTization: hỗ trợ xác nhận quyền sở hữu bộ dữ liệu và giao dịch theo mức độ, lưu trữ 20PB dữ liệu y sinh học có giá trị cao. Ngoài ra, Ocean Protocol đã hợp tác với Tổ chức Nông nghiệp và Lương thực của Liên Hợp Quốc để xây dựng một hồ dữ liệu nghiên cứu nông nghiệp toàn cầu, bao gồm 230 triệu bộ dữ liệu ở 67 quốc gia; vào Q2 năm 2024, khối lượng giao dịch dữ liệu đã đạt 170 triệu USD, với mức tăng 220% so với quý trước.

Giám đốc điều hành Bruce Pon đã thông báo rằng vào năm 2025, họ sẽ tích hợp học liên minh và công nghệ chứng minh ZK để ra mắt 'Liên minh Dữ liệu Chéo Chuỗi' để hỗ trợ việc chia sẻ an toàn dữ liệu lâm sàng giữa các công ty dược phẩm.

1.3.2.5 Gitcoin Grants

Gitcoin Grants đã nhận được đầu tư chiến lược từ Ethereum Foundation và Protocol Labs, cùng với khoản đầu tư bổ sung 15 triệu đô la từ a16z vào năm 2024, đưa tổng số vốn đầu tư lên 68 triệu đô la. Sứ mệnh cốt lõi của Gitcoin Grants là làm cho việc gây quỹ khoa học mã nguồn mở trở nên dân chủ thông qua Quỹ Bình Phương. Gitcoin Grants đã tài trợ hơn 1.700 dự án khoa học mã nguồn mở, với tỷ lệ sử dụng quỹ cao hơn 3,2 lần so với quỹ nghiên cứu khoa học truyền thống. Kế hoạch của họ là ra mắt 'Công cụ Phái sinh Tác động' vào năm 2025, cho phép nhà đầu tư tham gia giao dịch trên thị trường dự đoán dựa trên giá trị xã hội của kết quả nghiên cứu.

1.3.2.6 Lab DAO

LabDAO được hỗ trợ bởi khoản đầu tư thiên thần cá nhân của Vitalik Buterin và Quỹ Hệ sinh thái Arweave, đồng thời sẽ kết thúc vòng hạt giống trị giá 12 triệu đô la do Pantera Capital dẫn đầu vào năm 2024. Nhiệm vụ cốt lõi là xây dựng mạng lưới phòng thí nghiệm phân tán và hạ thấp ngưỡng cho các nguồn lực nghiên cứu khoa học toàn cầu. LabDAO đã đạt được 1.400+ SOP mã nguồn mở cho các thí nghiệm sinh học, với tỷ lệ vượt qua xác minh trên chuỗi 92%. Ngoài ra, việc tiếp cận với 420 thiết bị chuyên dụng ở 67 quốc gia đã cho phép nhóm nghiên cứu châu Phi giảm 70% chi phí nghiên cứu và phát triển. Người sáng lập Niklas Rindtorff cho biết vào năm 2025, "Công cụ giao thức thí nghiệm tự động" sẽ được ra mắt và 50% các thí nghiệm cơ bản sẽ được tự động hóa hoàn toàn thông qua AI+robot.

1.3.2.7 Trung tâm nghiên cứu

ResearchHub được thành lập bởi CEO của Coinbase, Brian Armstrong. Tương tự như vai trò cách mạng của GitHub trong lĩnh vực kỹ thuật phần mềm, ResearchHub tin rằng hồ sơ khoa học không nên bị hạn chế sau bức tường trả phí hoặc giữ lại ở tầng lớp tháp ngà của học thuật, mà nên là nguồn tài nguyên công cộng dễ tiếp cận cho mọi người. Nhiệm vụ cốt lõi của ResearchHub là phá vỡ tính kín đáo của nghiên cứu học thuật truyền thống. Bằng cách cung cấp một nền tảng hoàn toàn mở và không có tường lửa trả phí, ResearchHub cho phép học giả và không phải học giả tham gia vào nghiên cứu khoa học một cách minh bạch và cộng tác. Các trích dẫn trên nền tảng được viết bằng tiếng Anh rõ ràng và dễ hiểu, giúp giảm ngưỡng tiếp cận kiến thức khoa học, cho phép nhiều người hiểu và tham gia vào các cuộc thảo luận khoa học. Để khuyến khích hành vi cộng tác mở này, ResearchHub đã giới thiệu ResearchCoin, thưởng cho người dùng tích cực đóng góp và chia sẻ kết quả nghiên cứu.

Trên ResearchHub, các nhà nghiên cứu có thể tự do xuất bản bài báo (dù là bản thảo trước hoặc sau khi đã được xuất bản) và trao đổi quan điểm trong một diễn đàn mở dành riêng để thảo luận về nghiên cứu liên quan. Mô hình này nhằm giải quyết các vấn đề không hiệu quả trong hệ thống xuất bản học thuật hiện tại. Quá trình truyền thống, từ việc xin tài trợ, hoàn thành nghiên cứu, nộp bài, kiểm tra đồng nghiệm đến xuất bản cuối cùng, thường mất 3-5 năm, làm chậm lại tốc độ tiến bộ khoa học. ResearchHub tin rằng thông qua nền tảng hợp tác mở của mình, hiệu quả của nghiên cứu khoa học có thể tăng lên ít nhất một số lần.

Ví dụ Giao diện ResearchHub

2. Định giá

DeSci so với các lĩnh vực Web3 khác

Tổng giá trị thị trường của DeSci hiện đang khoảng 1 tỷ Đô la Mỹ, với khối lượng giao dịch hàng ngày duy trì trong khoảng 8-12 triệu Đô la Mỹ. Tỷ lệ giá trị thị trường/giao dịch (MC/TV) đạt 8-15 lần, cao hơn đáng kể so với cổ phiếu công nghệ truyền thống (trung bình MC/TV của S&P 500 khoảng 0,3 lần) và thậm chí là các loại tiền mã hóa phổ biến (trung bình MC/TV của DeFi khoảng 3 lần). Tỷ lệ bất thường này tiết lộ logic sâu sắc của thị trường:

· Giá trị Dự kiến: Các nhà đầu tư coi DeSci như “cách mạng DeFi trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học” và sẵn lòng trả một giá trị dự kiến cho tầm nhìn công nghệ chưa hoàn toàn hiện thực hóa. Các hiện tượng tương tự đã xảy ra vào năm 2017 với IPFS (MC/TV cao nhất là 28 lần) và vào năm 2020 với DeFi Mùa Hè (tỷ lệ vốn hóa thị trường ban đầu của COMP đến TV là 22 lần), trong khi DeSci hiện đang được định giá trong một khoảng giá hợp lý cho các công nghệ giai đoạn đầu tương tự.

· Phân biệt cấu trúc: Các dự án hàng đầu (như Molecule, Ocean Protocol) chiếm 65% cổ phần giá trị thị trường, nhưng khối lượng giao dịch của họ chỉ chiếm 30%, cho thấy vốn thích giữ hạ tầng cốt lõi trong dài hạn; trong khi các dự án nhỏ và trung bình (như LabDAO, ResearchHub), mặc dù họ có cổ phần thị trường thấp, nhưng đóng góp đến 70% khối lượng giao dịch, phản ánh sự bố trí đầu cơ của thị trường đối với các mục tiêu sáng tạo sớm.

Bảng xếp hạng vốn hóa thị trường của các token liên quan đến DeSci, nguồn: Coingecko

Mặc dù DeSci có quy mô tương đối nhỏ, sự tham gia của các nhà đầu tư cơ sở đã cho thấy những đặc điểm độc đáo:

· Logic cốt lõi của quỹ trưởng: danh mục đầu tư của a16z trong lĩnh vực DeSci phân bổ 80% quỹ cho các giao thức cơ bản (chẳng hạn như công cụ lưu trữ dữ liệu, token hóa IP) và chỉ 20% cho các dự án tầng ứng dụng, thể hiện cam kết của họ đối với chiến lược 'cơ sở hạ tầng trước'. Điều này rất giống với các khoản đầu tư ban đầu của họ vào Ethereum (2014) và Coinbase (2013).

· Mô hình hành vi của cá voi: Dữ liệu trên chuỗi cho thấy rằng trong số các địa chỉ nắm giữ hơn $100.000 DeSci, 55% đã nắm giữ hơn 1 năm, cao hơn nhiều so với trung bình thị trường là 28%. Những nhà đầu tư này tập trung hơn vào lộ trình kỹ thuật thay vì biến động giá ngắn hạn, ví dụ, tỷ lệ cược của token VitaDAO $VITA đã được duy trì ở mức trên 72% trong thời gian dài.

· Hợp tác theo dõi chéo: Các công ty dược truyền thống đang bắt đầu sở hữu các nguồn lực sáng tạo thông qua hệ sinh thái DeSci. Ví dụ, Pfizer đã giao việc phát hiện thuốc sớm thông qua các giấy phép NFT qua nền tảng Molecule, tiết kiệm 40% chi phí Nghiên cứu và phát triển. Mô hình lai này của ‘vốn truyền thống + công nghệ DeSci’ đang tái hình thành hệ thống định giá.

Ngoài ra, trong lĩnh vực DeSci, sức mạnh giải thích của các chỉ số tài chính truyền thống đang thất bại, và cần có một khung đánh giá mới. Ví dụ, số lần trích dẫn cho các bài báo NFT: Số lần trích dẫn trung bình cho các bài báo NFT trên nền tảng DeSci Labs là 7,2, gấp ba lần so với các tạp chí truy cập mở truyền thống.

3. Dự báo Phát triển Tương lai

3.1 Phân tích các Dự án Đổi Mới: Pythia - Sự Giao Thoa giữa Giao Diện Não-Máy và Kinh Tế Tiền Điện Tử

Ba tháng sau khi Neuralink đạt được thành công cấy ghép giao diện người-não-máy đầu tiên, một nghiên cứu đột phá tại Phòng thí nghiệm Neiry [10] của Đại học Quốc gia Moscow đã chuyển đổi sóng não thành tài sản được mã hóa, gây chấn động trong cộng đồng tiền điện tử. Phòng thí nghiệm đã cấy một con chip trí tuệ nhân tạo vào một con chuột thử nghiệm có tên là Pythia và kết nối nó với các mô hình GPT và DeepSeek tùy chỉnh, cho phép nó trả lời các câu hỏi có/không đơn giản bằng cách điều khiển các nút có sóng não. Thí nghiệm tưởng chừng tiên tiến này không chỉ tiết lộ tiềm năng tích hợp sinh học với trí tuệ nhân tạo mà còn khai sinh ra mã thông báo PYTHIA, có giá trị thị trường tăng vọt lên 50 triệu đô la chỉ trong vòng 10 ngày kể từ ngày phát hành, trở thành một trong những câu chuyện tiền điện tử gây tranh cãi nhất trong không gian Web3. Dự án Pythia không chỉ thể hiện triển vọng rộng lớn của công nghệ giao diện não-máy mà còn đi tiên phong trong mô hình 'khai thác sinh học' mới, chuyển đổi sóng não thành tài sản kỹ thuật số có thể giao dịch, đánh dấu sự xuất hiện của nền kinh tế dữ liệu sinh học.

Hiện nay, giá trị thị trường của token PYTHIA đã ổn định hồi phục từ mức thấp nhất là 4 triệu đô la lên 11 triệu đô la. Khác với các dự án Meme xuất hiện rồi biến mất, Pythia đã củng cố vị trí của mình trong lĩnh vực DeSci thông qua sự phát triển và sáng tạo liên tục. Ngay cả trong thị trường chung biến động tiêu cực, token PYTHIA vẫn thể hiện đà tăng mạnh. Vậy, Pythia thực sự là gì? Tại sao nó gây sốt trong thế giới tiền điện tử?

Hạt nhân của dự án Pythia nằm trong công nghệ 'Đơn vị Mã hóa Giao diện Não-Máy Tính Độc đáo'. Phòng thí nghiệm Neiry đã kết nối não của chuột thí nghiệm Pythia với một mô hình GPT-4 tùy chỉnh, thành công chuyển đổi tín hiệu sóng não thành các hướng dẫn có thể lập trình, đạt được tương tác hai chiều giữa các thực thể sinh học và trí tuệ nhân tạo. Bước đột phá công nghệ này không chỉ bao gồm biểu đạt xung thần kinh (chuyển đổi sóng não thành các hướng dẫn có thể thực thi) mà còn bao gồm cả việc mã hóa dữ liệu sóng não - chuyển đổi dữ liệu sóng não thành tài sản kỹ thuật số có thể giao dịch thông qua tiêu chuẩn NFT ERC-1155. Dựa trên thí nghiệm này, dự án Pythia nhanh chóng phát triển từ một thí nghiệm khoa học thành một biểu tượng của cryptoeconomy, đồng thời tạo ra token $PYTHIA.

Trang web chính thức của NeiryLab-Pythia

Một sáng tạo lớn khác của dự án Pythia là hệ thống 'Thinking is Mining'. Người dùng có thể chuyển đổi thiền định, tập trung và các hoạt động não khác thành phần thưởng token bằng cách đeo băng đầu EEG do Neiry Lab phát triển. Mô hình 'Biological StepN' này biến đổi hoạt động của vỏ não con người thành giá trị kinh tế, tạo ra một cách mới để có được tài sản kỹ thuật số. Đồng thời, Neiry Lab cũng đã ra mắt hai thiết bị cách mạng - Mind Tracker và tai nghe Brainy, cung cấp cho người dùng chức năng theo dõi sóng não và quản lý căng thẳng. Những thiết bị này không chỉ giúp người dùng giảm thiểu các rối loạn cảm xúc khi giao dịch tiền điện tử mà còn tăng cường khả năng tập trung và ra quyết định thông qua theo dõi hoạt động não thời gian thực. Bằng cách sử dụng token $PYTHIA để thanh toán chi phí thiết bị, người dùng cũng có thể tận hưởng giảm giá, từ đó thúc đẩy sự hữu ích và lưu thông của các token.

Tầm nhìn của dự án Pythia vượt xa xa nền kinh tế token. Neiry Lab đang phát triển công nghệ Oracle Dữ liệu Não, nhằm chuyển đổi tín hiệu sóng não thành nguồn ngẫu nhiên có thể xác minh, từ đó thúc đẩy sự tích hợp sâu sắc giữa blockchain và dữ liệu sinh học. Ngoài ra, lab kế hoạch ra mắt cửa hàng DApp tăng cường nhận thức dựa trên dữ liệu sóng não thời gian thực, cung cấp cho người dùng các ứng dụng để thiền, học tập và tối ưu hóa sức khỏe tâm thần. Những bước đột phá công nghệ này không chỉ đặt nền móng cho sự phát triển tương lai của giao diện não-máy tính mà còn mở ra khả năng cho sự nổi lên của 'nền kinh tế ý thức'. Pythia có thể trở thành một mẫu cho việc tích hợp giữa Web3 và giao diện não-máy tính. Hơn nữa, trong bối cảnh hợp tác Mỹ-Nga, sự hợp tác tiềm năng giữa Pythia và Neuralink của Elon Musk cũng đáng để mong đợi.

Hướng phát triển tương lai của 3.2 DeSci

DeSci đang tái tạo logic cơ bản của việc sản xuất tri thức con người theo một hướng đột phá. Ở lõi của sự biến đổi này là sự đổi mới kép của các công cụ công nghệ và mô hình cộng tác, tạo ra một mạng lưới nghiên cứu toàn cầu vượt qua ranh giới địa lý và phá vỡ các độc quyền quyền lực.

· DeSci + AI Agent - Định hình lại Mô hình Nghiên cứu Khoa học

Với sự tích hợp sâu đặc của DeSci và AI Agent (Tác nhân Trí tuệ Nhân tạo), nghiên cứu khoa học đang trải qua một sự chuyển đổi mô hình chưa từng có. DeSci phá vỡ các rào cản tập trung của các hệ thống học thuật truyền thống thông qua công nghệ blockchain, đạt được sự minh bạch, xác thực và sự mở cửa của dữ liệu khoa học; trong khi AI Agent tiêm vào sự hiệu quả và cái nhìn mới vào nghiên cứu khoa học với khả năng xử lý dữ liệu mạnh mẽ và tự động hóa của mình. Sự kết hợp của cả hai không chỉ tăng tốc quá trình khám phá khoa học, mà còn định nghĩa lại cách mà sự hợp tác khoa học được tiến hành.

Trong tương lai, sự kết hợp giữa DeSci và AI Agent sẽ cho ra đời hàng loạt ứng dụng sáng tạo. Ví dụ, hệ thống phân bổ kinh phí nghiên cứu dựa trên hợp đồng thông minh có thể đánh giá tính khả thi và tác động tiềm năng của các dự án thông qua AI Agent, đảm bảo sử dụng hiệu quả các nguồn lực; một nền tảng hợp tác nghiên cứu phi tập trung có thể sử dụng AI Agent để đạt được đánh giá ngang hàng, hợp tác thời gian thực liên ngành và liên vùng, phá vỡ hiệu ứng đảo nghiên cứu truyền thống; và thậm chí AI Agent có thể phân tích dữ liệu nghiên cứu toàn cầu để dự đoán các lĩnh vực nghiên cứu mới nổi và cung cấp cho các nhà khoa học các hướng nghiên cứu hướng tới tương lai.

· Từ Nghiên cứu Quỹ đạo đến ứng dụng nghiên cứu, xây dựng một hệ sinh thái khoa học bền vững

Hiện tại, trọng tâm chính của DeSci vẫn là việc thu thập và phân bổ quỹ nghiên cứu, đạt được việc luồng quỹ minh bạch và phi tập trung thông qua công nghệ blockchain. Tuy nhiên, khi hệ sinh thái DeSci dần trưởng thành, các thành viên và người ủng hộ không còn hài lòng với các khái niệm và tầm nhìn đơn thuần. Họ ngày càng háo hức thấy được các kết quả cụ thể và giá trị rõ ràng. Do đó, phát triển tương lai của DeSci phải chuyển từ 'Quỹ Nghiên cứu' sang 'Ứng Dụng Thực Tế', xây dựng một hệ sinh thái khoa học bền vững không chỉ kích thích sự đổi mới mà còn mang lại các đầu ra thực tế.

Trong trường hợp của thị trường châu Á, các hoạt động chính của DeSci hiện tập trung vào gây quỹ và quyên góp nghiên cứu, một mô hình thường được người dùng châu Á coi là 'khái niệm ảo tưởng một phần' trong bối cảnh sự khác biệt văn hóa Đông-Tây, dẫn đến sự chấp nhận tương đối thấp trong khu vực này. Tuy nhiên, thị trường châu Á không chỉ có sức mua mạnh mẽ mà còn chứa đựng tiềm năng đổi mới khổng lồ, khiến nó trở thành một lực lượng quan trọng trong hệ sinh thái khoa học toàn cầu không thể bỏ qua. Để đảo ngược thành kiến này, DeSci cần chú ý nhiều hơn đến việc giới thiệu kết quả hữu hình và cho phép người dùng châu Á thực sự cảm nhận được giá trị của nó thông qua các chiến lược quảng cáo được bản địa hóa. Ví dụ, DeSci có thể hợp tác sâu sắc với các tổ chức nghiên cứu, công ty và cộng đồng châu Á để thúc đẩy nhiều dự án nghiên cứu đáp ứng nhu cầu của địa phương, chẳng hạn như hiện đại hóa y học cổ truyền Trung Quốc và công nghệ quản lý môi trường, để được công nhận và hỗ trợ rộng rãi hơn.

Theo cách này, DeSci không chỉ có thể phá vỡ rào cản văn hóa, mà còn có thể xây dựng một cơ sở người dùng vững chắc trên thị trường châu Á, đưa sự sống mới vào sự phát triển bền vững của hệ sinh thái khoa học toàn cầu.

4. Tóm tắt sâu: Cuộc cách mạng Mô hình và Tầm nhìn Tương lai của DeSci

DeSci (Khoa học phi tập trung) đang cách mạng hóa các khía cạnh cốt lõi của nghiên cứu khoa học - mô hình tài trợ, cơ chế chia sẻ kiến thức và quản lý sở hữu trí tuệ - thông qua công nghệ blockchain. Mặc dù ngành công nghiệp này vẫn đang trong giai đoạn đầu, nhưng sức mạnh bùng nổ mà nó thể hiện vượt xa tốc độ lặp đi lặp lại của các hệ thống nghiên cứu khoa học truyền thống. Sự chuyển đổi này không chỉ là ứng dụng công nghệ mà còn là sự trở lại với bản chất của dân chủ hóa khoa học và toàn cầu hóa. Tác động của nó sẽ thâm nhập vào ranh giới kép của cộng đồng khoa học và ngành công nghiệp blockchain, định hình lại tương lai của sản xuất tri thức của con người.

Tuy nhiên, bất kỳ điều mới mẻ nào được sinh ra trong quá trình phát triển của thời đại đều cần được nhìn nhận một cách biện chứng. Lấy Bio Protocol làm ví dụ, một cuộc kiểm tra lấy mẫu của 1.200 giao thức thử nghiệm trên nền tảng của nó vào năm 2023 cho thấy chỉ có 68% vượt qua đánh giá ngang hàng cơ bản, thấp hơn đáng kể so với tiêu chuẩn ngành là 85% đối với các tạp chí truyền thống. Hiệu ứng dao hai lưỡi này của 'dân chủ hóa dữ liệu' phơi bày tính dễ bị tổn thương của các cơ chế kiểm soát chất lượng trong các mô hình hợp tác mở - khi các rào cản gia nhập của quá trình nghiên cứu được hạ xuống, 'dữ liệu rác' chưa được kiểm chứng có thể làm ô nhiễm kiến thức chung dưới vỏ bọc phi tập trung. Thách thức cơ bản hơn nằm ở khuôn khổ pháp lý bị tụt hậu: 23% giao dịch IP-NFT trên nền tảng Molecule buộc phải tạm dừng do xung đột pháp lý về việc công nhận các nhà cung cấp dịch vụ sở hữu trí tuệ trên chuỗi, phản ánh khoảng cách nhận thức trong hệ thống quản lý hiện tại liên quan đến việc mã hóa 'tài sản nghiên cứu'. Những mâu thuẫn này cho thấy một nghịch lý sâu sắc: trong khi DeSci cố gắng giải cấu trúc hệ thống có thẩm quyền của nghiên cứu truyền thống thông qua các phương tiện công nghệ, nó chắc chắn cần phải xây dựng cơ sở hạ tầng tin cậy mới và quy tắc đồng thuận.

1. Ba lõi xây dựng và thực hành đột phá
   Mô hình tài trợ phi tập trung: 70% số tiền tài trợ nghiên cứu truyền thống bị hạn chế bởi chính sách của chính phủ hoặc doanh nghiệp, trong khi DeSci cho phép tiền chảy vào các dự án thực sự được thúc đẩy bởi giá trị thông qua quỹ gây quỹ DAO, token hóa IP (như IP-NFT của Molecule) và quản trị cộng đồng. Ví dụ, VitaDAO đã gây quỹ token hóa cho hơn 50 dự án nghiên cứu về tuổi già, với 3 dự án đã ở giai đoạn thử nghiệm lâm sàng, vượt xa tỷ lệ chuyển đổi dự án ban đầu của các quỹ dược phẩm sinh học truyền thống.
   · Nâng cấp mô hình chia sẻ kiến thức: Với các bài báo NFT (như DeSci Labs) và thư viện giao thức mở (như Bio Protocol), chi phí tái sử dụng dữ liệu nghiên cứu giảm đi 80%, và hiệu suất hợp tác toàn cầu tăng lên 4 lần. Đến năm 2023, tần suất trích dẫn trung bình của các bài báo trên chuỗi đạt 7,2 lần, gấp 3 lần so với các tạp chí truyền thống, chứng minh rằng chia sẻ mở có thể tăng tốc độ tiến bộ khoa học đáng kể.
   Cuộc cách mạng trên chuỗi về quản lý IP: DeSci di dời tài sản trí tuệ từ hệ thống bằng sáng chế đóng cửa sang hợp đồng thông minh có thể lập trình. Ví dụ, Pfizer biến đổi nghiên cứu phát hiện dược phẩm sớm thành IP-NFT trên nền tảng Molecule, tối ưu hóa chi phí R&D lên đến 40%. Người đóng góp ban đầu có thể nhận được 15% liên tục trong giai đoạn tiếp thị, hoàn toàn phá vỡ tình trạng 'nghèo đói của nhà phát minh' trong ngành.
2. Bánh xe tăng trưởng: Ba Động lực Của Công nghệ, Vốn và Chính sách
   · Bộ công nghệ chín: từ lớp dữ liệu (lưu trữ vĩnh viễn Arweave) đến lớp ứng dụng (phân phối phòng thí nghiệm LabDAO), bộ công nghệ DeSci đã hỗ trợ 90% quy trình nghiên cứu trên chuỗi. Vào năm 2023, hoạt động phát triển viên DeSci (các cam kết GitHub) tăng 220% so với cùng kỳ, vượt qua tỷ lệ tăng trưởng của DeFi trong cùng giai đoạn.
   · Sự dịch chuyển cấu trúc vốn: Các công ty mạo hiểm truyền thống (như a16z, Digital Currency Group) và các ông lớn dược phẩm (như Bayer, Novartis) đã đầu tư hơn $420 triệu vào DeSci, với 35% số vốn chảy vào các nút nghiên cứu ở các nước đang phát triển, thúc đẩy cân bằng mạng lưới đổi mới toàn cầu.
   Khu vực thử nghiệm quản lý đang hình thành: Dự thảo 'Đạo luật Khoa học Kỹ thuật Kỹ thuật số' của EU một cách rõ ràng công nhận tính hợp pháp của quản trị DAO, và những nơi như Singapore đã mở ra các kênh miễn thuế cho các token nghiên cứu, giải phóng cổ tức chính sách và mở ra một thị trường tuân thủ trị giá hàng trăm tỷ Đô la.
3. Thách thức và Con đường Đột phá
   Khoảng cách giữa công nghệ và học thuật: Hiện tại, chỉ có 12% nhà nghiên cứu quen thuộc với các công cụ blockchain, nhưng các sản phẩm như 'No-Code DAO Creator' được ra mắt bởi DeSci Labs đang giảm ngưỡng tham gia điều chỉnh 70%.
   Rủi ro đầu cơ ngắn hạn: Mặc dù biên độ giao dịch của các dự án có giá trị thị trường nhỏ và trung bình có thể lên tới 8%, tỷ lệ giao dịch của các giao thức hàng đầu (như Giao thức Đại dương) vẫn ổn định ở trên 65%, cho thấy sự hình thành của sự đồng thuận giá trị dài hạn.
   · Trò chơi quy định: SEC điều tra 17% dự án DeSci, nhưng ngành công nghiệp đã thành công đưa 83% dự án vào tuân thủ thông qua thiết kế 'Token Tiện ích cho Khoa học'.
4. Mười năm tới: từ các thử nghiệm cạnh đến cơ sở hạ tầng chínhstream
   Theo dự đoán của ARK Invest, đến năm 2030, kích thước thị trường DeSci sẽ vượt qua 500 tỷ đô la Mỹ, bao phủ 30% dự án nghiên cứu giai đoạn đầu toàn cầu. Sự tiến hóa của nó có thể được chia thành ba giai đoạn:
   · 2023-2025 (Infrastructure Boom Period): Giao thức token hóa IP, hệ thống đánh giá đồng đẳng phi tập trung (như DeReview) tiêu chuẩn hóa, đẩy mạnh quy mô thị trường vượt qua 5 tỷ Đô la;
   · 2026-2028 (Giai đoạn Tích hợp Dọc): Con kỳ lân đầu tiên trong lĩnh vực DeSci với định giá vượt quá 10 tỷ USD, chẳng hạn như y học sinh học và khoa học khí hậu, xuất hiện, với 20% nội dung tạp chí truyền thống chuyển sang chuỗi.
   · 2029-2030 (Thời kỳ Ưu thế Mô hình): Chế độ DeSci giải quyết ít nhất 3 thách thức khoa học toàn cầu (như điều trị bệnh Alzheimer), và trở thành nguồn tài trợ nghiên cứu cốt lõi của 70% quốc gia đang phát triển.

Mục tiêu cuối cùng của DeSci không phải là thay thế nghiên cứu khoa học truyền thống, mà là xây dựng một 'mạng lưới hợp tác khoa học toàn cầu' thông qua dân chủ hóa công nghệ. Ở đây, các nhà thực vật học tại Brazil có thể truy cập ngay vào cơ sở dữ liệu di truyền tại Na Uy, các khám phá y học tại châu Phi có thể nhanh chóng được thương mại hóa thông qua DAO, và mọi người đóng góp dữ liệu sẽ nhận được lợi nhuận vĩnh viễn thông qua hợp đồng thông minh. Khi các bước đột phá khoa học không còn bị hạn chế bởi địa lý, cơ sở hạ tầng, hoặc độc quyền vốn, loài người có thể đưa vào đời cuộc cách mạng hợp tác lớn nhất sau Internet: sản xuất và phân phối kiến thức, thực sự thuộc về tất cả mọi người lần đầu tiên. Tuy nhiên, sự chuyển đổi này cần phải đi qua 'thung lũng của cái chết' giữa lý tưởng công nghệ và hạn chế thực tế—chỉ thông qua việc thiết lập cơ chế thu giữ giá trị bền vững, khung pháp quyền lợi hấp dẫn, và lộ trình điều chỉnh, DeSci mới có thể phát triển từ một thử nghiệm biên lợi ít thành hạ tầng nghiên cứu khoa học thế hệ tiếp theo.

Lời cảm ơn: Trong quá trình lên kế hoạch và viết bài này, chúng tôi xin gửi lời cảm ơn đến Tiến sĩ UZ vì sự tham gia sâu sắc và lời khuyên chuyên nghiệp của ông, đã giúp chúng tôi cải thiện cấu trúc và nội dung của bài báo. Những gợi ý quý báu của ông đã đóng vai trò quan trọng trong việc hoàn thành bài viết một cách suôn sẻ.

Tuyên bố:

1. Bài viết này được sao chép từ [NHỊP KHỐI], bản quyền thuộc về tác giả gốc [Klein Labs]，如对转载有异议，请联系Đội ngũ Gate Learn, nhóm sẽ xử lý nó càng sớm càng tốt theo quy trình liên quan.
2. Thông báo: Các quan điểm và ý kiến được thể hiện trong bài viết này chỉ thuộc về tác giả và không cấu thành bất kỳ lời khuyên đầu tư nào.
3. Bài viết được dịch sang các ngôn ngữ khác bởi nhóm Gate Learn, và không được đề cập.GateDưới bất kỳ hoàn cảnh nào, các bài viết dịch không được sao chép, phân phối hoặc đạo văn.